نظریه مشورتی شماره ۱۷۳۰/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۷/۲۵

استعلام :
احتراماً با توجه به اینکه مواردی از حوادث منتهی به فوت یا صدمه بدنی که اتومبیل به عنوان وسیله حادثه ساز در آن نقش داشته ولی راننده نقش مستقیمی در تصادف نداشته مضافاً اینکه حتی درمواردی اتومبیل نیز در حال توقف یا خاموش بوده و بعضاً حتی راننده نیز در اتومبیل حضور ندارد نظیر باز نمودن در خودرو توسط راننده یا سرنشین هنگام توقف خورو و خاموش بودن و یا پارک وگذاشتن خودرو در محل¬های حادثه ساز ودر محل¬هایی که توقف در آنها ممنوع می¬باشد در فرض مذکور آیا موضوع مشمول جرائم ناشی از تخلفات رانندگی موضوع ماده۷۱۴ الی۷۱۹ قانون مجازات اسلامی می¬باشد و راننده در هر صورت به عنوان متصدی وسیله نقلیه مرتکب جرائم مذکور گردیده یا اینکه موضوع صرفاً تسبیب در ورود صدمه بدنی ناشی از عدم رعایت نظامات دولتی بوده و صرفاً راننده با سرنشین خودروی که در نتیجه فعل وی حادثه منتهی به جرح یا فوت واقع گردیده فقط ملزم به پرداخت دیه بوده و موضوع فاقد جنبه عمومی می¬باشد یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
مستفاد از مواد ۷۱۴ الی ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ (تعزیرات)، این است که مرتکبین جرایم مذکور در این مواد اعم از “راننده” یا “متصدی وسیله موتوری” که در اثر تقصیر آنها (ناشی از فعل یا ترک فعل) باشد، باید موجب قتل یا ایراد صدمات بدنی غیر‌عمدی به اشخاص شده باشند و ورود جنایت (مستقیم) در هنگام رانندگی یا تصدی وسیله نقلیه شرط اعمال مجازات و شمول حادثه به مواد قانونی فوق‌الذکر و مرتکبین مزبور نمی‌باشد، بلکه آنچه مهم است این که جنایت باید در اثر بی احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات دولتی از سوی افراد یاد شده، وقوع یافته باشد و به طور نمونه چنانچه راننده در پارک خودرو رعایت مقررات را ننموده باشد و خودرو متوقف به حرکت درآمده و موجب جنایت گردد، راننده مزبور مطابق مواد قانونی صدرالذکر، قابل تعقیب خواهد بود و فعلیت داشتن رانندگی یا تصدی وسیله موتوری در هنگام حادثه شرط اعمال کیفر فوق‌الذکر نمی‌باشد و مثال‌های عنوان شده در فرض استعلام نیز می‌تواند از مصادیق آن باشد.