نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۱۸۰۱ مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۰

استعلام :
شهرداری‌ها برای وصول مطالبات خود از شهروندان یا اجرای آراء صادره از کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی رأساً مبادرت به انسداد معبر و ورودی اماکن با نصب نیوجرسی می‌کنند یا قطع خدمات از سوی دستگاه‌های خدمات‌رسانی را درخواست می کنند و متقابلاً شهروندان نیز با شکایت کیفری ممانعت از حق را مطرح می‌کنند. خواهشمند است در خصوص انطباق یا عدم انطباق اقدام شهرداری با قوانین موضوعه اعلام نظر فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
به موجب ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها مصوب ۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی: «شهرداری می‌تواند از عملیات ساختمانی ساختمانهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به وسیله مأمورین خود اعم از آن‌که ساختمان در زمین محصور یا غیر محصور واقع باشد جلوگیری نماید.» لذا صلاحیت شهرداری در جلوگیری از عملیات ساختمانی منوط به نداشتن پروانه ساختمانی یا عملیاتی است که بر خلاف پروانه ساختمانی در حال انجام باشد. بدیهی است پس از پایان ساختمان، شهرداری صلاحیتی در جلوگیری ندارد و باید مطابق مقررات، احکام صادره از کمیسیون ماده ۱۰۰ این قانون را به نحو مذکور در رأی به اجرا درآورد و در مورد آرای صادره از دیگر کمیسیون‌های قانون شهرداری‌ها از جمله کمیسیون موضوع ماده ۷۷ این قانون نیز از آنجا که طریق و روش اجرای رأی کمیسیون در ماده ۷۷ قانون یادشده به روشنی مشخص شده است، شهرداری نمی‌تواند از طریق اعمال موانع فیزیکی و فشار بر شهروندان به مقدمه‌چینی و تمهید اجرای آرای کمیسیون مذکور بپردازد. ضمناً در مواردی نظیر بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها (تعطیلی محل با کاربری مسکونی که استفاده تجاری از آن می‌شود) و ماده ۱۴ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۱۳۴۷ با اصلاحات بعدی ناظر بر ماده ۲ این قانون (در خصوص وصول عوارض نوسازی) مطابق مقررات خاص مربوطه رفتار می‌شود.