داوری راهی سریع ، به صرفه و کم دردسر برای حل و فصل دعوا

داوری چیست ؟
روشی برای حل اختلافات میان طرفین دعوا که توسط شخص یا اشخاص ثالثی به عنوان داور انجام می شود، داوری گفته میشود.
این روش پیشینه طولانی در طول تاریخ داشته است. برای مثال در زمان های قدیم افراد برای حل مسائل و مشکلات خود به ریش سفیدان و بزرگان خاندان مراجعه می کردند.
داور ضمن داشتن صلاحیت داوری یعنی متخصص بودن در اموری که افراد از آن کمک می خواهند، مرجع حل اختلاف بین متداعیین شناخته می شود به همین دلیل احترام و اجرای احکام وی لازم است.
زمان تنظیم هرگونه قرارداد افراد باید توجه داشته باشند که بندی را به صورت شرط داوری در آن قید نمایند تا در صورت بروز هرگونه اختلاف مطابق با شرایط آن بند رفتار کنند.
همچنین افراد می توانندبه‌طور جداگانه یک قرارداد برای داوری داشته باشند.

داوری حقوقی چیست؟
سریعترین و کم‌هزینه ترین روش قانونی برای رسیدگی و حل اختلافات طرفین به صورت محرمانه درزمینه دعاوی حقوقی را داوری حقوقی می گوییم.
داوری حقوقی بدون دخالت قاضی، دادگاه و رعایت تشریفات رسمی انجام می شود.
در این روش افراد بدون مراجعه به محاکم قضایی، به یک داور متخصص در انواع دعاوی حقوقی که اهلیت قانونی دارد برای حل و فصل اختلافات رجوع می کنند.
داور می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
داور ممکن است به صورت مرضی الطرفین یا انتسابی تعیین شود. مرضی الطرفین یعنی مورد تایید طرفین دعوا باشد.
انتسابی یعنی داور توسط شخص حقیقی یا حقوقی که مورد تایید طرفین است و به ضوابط و قوانین مرتبط با شرایط داور آگاه هست انتخاب شود و یا حتی در مواردی ممکن است دادگاه آن را تعیین کند.
در تنظیم قراردادها یا موضوعاتی که در آن شخصی به عنوان داورمعرفی می شود باید حتما ذکر شود که بعد از درخواست مشترک طرفین رای داوری صادر شود.
انواع داوری حقوقی:
الف ) داوری بر اساس اراده طرفین
 ۱-  داوری اجباری
قبل ار وقوع اختلاف است و طرفین اختلاف احتمالی خود را به داوری ارائه می دهند. در این نوع داوری اصولا نهاد داوری یا داور  مشخص می شود.
۲- داوری   اختیاری
داوری اختیاری بعد از وقوع اختلاف شکل می گیرد ، و  طرفین دعوا با  امضای یک قرارداد جداگانه توافق می کنند تا برای حل و قصل   اختلاف برای حل آن به داور یا داورانی که در قرارداد به آن ها اشاره شده مراجعه نمایند.
داور باید با توافق طرفین انتخاب شود یا باید انتخاب داور را به شخص حقیقی یا حقوقی(شرکت یا سازمانی) دیگری که با تمام شرایط و ضوابط داوری آگاه است بسپارند.
در این قرارداد باید به طور واضح اطلاعات داور یا داوران، حدود اختیارات داوران، مواردی که باید برای حل آن باید به داور مراجعه کردو همچنین تعداد داوران بیان شده باشد به گونه ای که تمام ابهامات در این زمینه مرتفع شود.

ب) داوری بر اساس نوع شخصیت داور

۱- نهادینه 

مسئولیت انتخاب داور به یک سازمان داوری برون سپاری می شود. در ایران دو سازمان داوری برای امر وجود دارد، مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران و مرکز منطقه‌ای داوری تهران. از مزایای داوری سازمانی این است که اطلاعات حقوقی این سازمان ها و موسسات برای انتخاب داور و نوشتن قراردادهای داوری بسیاری از پیچیدگی های داوری موردی را برای طرفین کاهش می دهد و افراد می توانند با مراجعه به یک موسسه حقوقی و داوری معتبر فرآیند انتخاب داور و تنظیم قرارداد داوری را به آن ها بسپارند.
در حال حاضر خدمات داوری و میانجیگری توسط وکلای بنیاد حقوقی و قضایی در تمامی دعاوی حقوقی ارائه می‌گردد. داوری و میانجیگری امری تخصصی است به همین جهت حتما باید از وکلای متخصص اصفهان در بنیاد حقوقی و قضایی در این زمینه که دارای انواع مدرک داوری حقوقی مانند مدرک داوری داخلی و بین المللی هستند راهنمایی و مشاوره دریافت کنید.

۲- غیر نهادینه یا موردی

در داور موردی افراد خودشان داور را انتخاب میکنند.

 در واقع طرفین اختلاف با رضایت خودشان به صورت تعداد فردی انتخاب داور یا داوران خودرا انتخاب می کنند.

ب) داوری بر اساس ملیت طرفین:
۱- داوری داخلی
زمانی که مقررات داوری مطابق با قوانین حاکم بر یک کشور خاص باشد، داوری داخلی است. معیار اصلی تشخیص داخلی بودن داوری با توجه به ضوابط قانونی هر کشور متفاوت است.
در ایران برای داوری داخلی تعریف دقیقی وجود ندارد اما باتوجه بند ب از ماده ۱ قانون داوری تجاری بین المللی ، وقتی طرفین دعوا تابع مقررات تابعیتی ایران باشند (تبعه ایران) داوری داخلی تلقی می شود یا حتی میتوان گفت که هر داوری که مطابق با باب هفتم قانون آیین دادرسی مدنی انجام می شود، داوری داخلی است.
از جمله نهادهای داوری بین المللی می توان مرکز داوری سازمان ملل متحد و دادگاه داوری بین المللی نام برد.

۲- داوری بین المللی
داوری بین اشخاص حقیقی و حقوقی که ملیت متفاوت دارند و درقرارداد بین طرفین به شرط داوری اشاره شده است، داوری بین المللی است.
طبق قانون داوری تجاری بین المللی ایران، اگر یکی از طرفین دعوا تبعه ایران نباشد، داوری بین المللی است.
برای آگاهی از قوانین حاکم بر داوری های بین المللی باید به کنوانسیون های بین المللی از جمله نیویورک رجوع کرد. داوری بین المللی در دعاوی مرتبط با تجار، دولت‌ها و شرکت‌های چندملیتی به کار برده می شود.
اصول و قوانین داوری حقوقی ایران شامل چیست؟
مجموعه قوانین و مقررات داوری درباب هفتم آیین دادرسی مدنی از ماده ۴۵۴ تا ۵۰۱ ذکر شده است.
در این مواد قانونی به نکات مهمی از جمله نحوه انتخاب داور، شرایط داور، دعاوی قابل ارجاع به داوری، مدت داوری، قرارداد داوری و شرایط عزل داور، تعداد داوران، هزینه داور و…اشاره شده است.
با توجه به این قوانین به تشریح سوالات متداول در زمینه داوری پرداخته ایم.

داور حقوقی به چه کسی گفته می شود و مطابق با قانون چه شرایط و ویژگی هایی دارد؟
داور حقوقی به شخصی حقیقی یا حقوقی گفته می شود که نام وی با تراضی طرفین دعوا به عنوان مرجع حل اختلاف در قرارداد داوری ذکر میگردد.
منظور از شخص حقوقی شرکت یا موسسات حقوقی هستند.
افراد در صورت بروز هرگونه اختلاف، منازعه یا مرافعه باید به داور یا هیات داوران مراجعه کنند.
داور باید دارای اهلیت قانونی وشایستگی لازم برای امر داوری باشد.
اولین شرط لازم برای داوری دانش و تبحر بالادر زمینه بحث است.

در ادامه به بررسی افرادی میپردازیم که از لحاظ قانونی شرایط داوری را بصورت مطلق یا نسبی ندارند.

افراد زیرشرایط داوری ندارند. حتی اگر مورد تایید طرفین باشد (محرومیت مطلق):

طبق ماده ۴۶۶، اگر فردی سفیه، مجنون و صغیر باشد فاقد اهلیت قانونی است پس صلاحیت داوری ندارد.
طبق ماده ۴۷۰، قضات و کلیه کارمندان اداری شاغل در دادگستری برای جلوگیری از سوء استفاده و غرض ورزی های احتمالی
طبق ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی،افراد زیر از نظر دادگاه شرایط داوری ندارند مگر با توافق طرفین(محرومیت نسبی):
اگر کمتر از سن ۲۵ سال تمام داشته باشند
افرادی که در دعاوی ذی النفع باشند
افرادی که قرابت سببی یا نسبی با یکی از طرفین دعوا تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشد مثلا پدر، مادر، فرزند، نوه، مادر و پدربزرگ، خواهر و برادر، خاله ، عمه، دایی و عمو
افرادی که کفیل یا مباشر یکی ازطرفین دعوا باشند یا یکی از طرفین دعوا کفیل یا مباشر آنها باشد.
افرادی که خودشان و یا همسرشان وارث یکی از طرفین دعوا باشند.
افرادی که در حال حاضر یا در گذشته با یکی از طرفین دعوا یا با کسانی که با یکی از طرفین دعوا دارای قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم باشند، دادرسی کیفری داشته باشند
افرادی که کارمند دولت هستند در حوزه ماموریتشان
افرادی که خود یا نزدیکانشان مانند همسر یا نزدیکان سببی یا نسبی آن ها با یکی از طرفین دعوا یا همسرآن ها یا نزدیکان آنها دادرسی مدنی داشته باشند.

نحوه انتخاب داور براساس قانون چگونه است؟
طبق ماده ۴۵۵ ازقانون دادرسی مدنی انتخاب داور به ۳ شکل امکان پذیر است:

توسط طرفین اختلاف
توسط شخص ثالثی غیر از طرفین اختلاف
توسط دادگاه
طبق ماده ۴۵۹، درصورتیکه افراد طرفین اختلاف، داوری برای خود اتخاذ نکرده باشند و انتخاب داور را به شخص ثالث یا دادگاه نیز واگذار نکرده باشند.
در اینصورت یکی از طرفین دعوا میتواند داوری انتخاب کند و با یک اظهارنامه آن را به طرف دیگر معرفی نماید.
ظرف مدت ۱۰ روز پس از معرفی داور، طرف دوم باید داور مورد نظر خود را انتخاب کند در غیراینصورت طرف اول برای تعیین داور میتواند به دادگاه مراجعه نماید.

تعداد داوران در داوری حقوقی چند نفر تعیین شده است؟
مطابق با مواد قانونی ذکر شده در آیین دادرسی مدنی تعداد داوران هیچ محدودیتی وجود ندارد و در این مواد از کلماتی مثل داوران، هیئت داوران ، داور سوم(سرداور) و … استفاده شده است.
یعنی افراد می توانند برای حل اختلافات خود به بیش از یک نفر به عنوان داور رجوع کنند.
اما طبیعتا ممکن است داشتن بیش از یک داور پیچیدگی هایی در روند داوری برای افراد به وجد بیاورد که با هدف اصلی داوری که تسهیل و افزایش سرعت در بررسی اختلافات است مغایرت دارد.
اگر تعداد داوران بیش از یک نفر است بهتر است برای جلوگیری از تعداد آرای موافق و مخالف مساوی، تعداد داوران فرد باشد.
مطابق با ماده ۴۶۴، در صورتیکه افراد برای انتخاب داور به نتیجه نرسیدند هر کدام از طرفین می توانند یک داور اختصاصی برای خود معرفی کنند و برای انتخاب داور سوم یا سرداور با هم توافق نمایند.
مزیت های داوری در دعاوی حقوقی چیست؟
محل رسیدگی دادگاه نیست: این محل توسط داور یا با توافق جمعی برای حل و فصل اختلافات تعیین می گردد. حضور در جلسات رسیدگی دادگاه معمولا زمان بر بوده و هزینه زیادی دارد.
امکان تمدید مدت داوری: در صورت عدم بیان مدت داوری در قرارداد مطابق با قانون مدت داوری ۳ ماه است و پس از آن با توافق طرفین امکان تمدید قرارداد وجود دارد برخلاف دادگاه که امکان تمدید مدت رسیدگی وجود ندارد.
آزادی عمل در انتخاب داور:طرفین در هر گونه دعاوی امکان انتخاب و توافق بر سر فرد مناسب و متخصص جهت حل اختلافات حقوقی خود را دارند و درصورت عدم توافق انتخاب آن را می توانند بر عهده شخص دیگری یا دادگاه بگذارند. در صورتی که قاضی دادگاه فردی از پیش تعیین شده است.
سرعت رسیدگی بالا و هزینه پایین: در رسیدگی داوری به دلیل عدم رعایت قوانین و تشریفات آیین دادرسی توسط داور برخلاف قاضی و مقامات قضایی فرآیند با سرعت بیشتر و هزینه کمتر انجام می شود.
تک مرحله ای بودن رسیدگی داوری: برخلاف رسیدگی مراجع قضایی که طی چند مرحله (دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر، دیوان عالی و …) صورت می گیرد داوری تک مرحله ای است.
محرمانگی:داوری و رای داور فرآیندی محرمانه است درصورتیکه جلسات رسیدگی دادگاه علنی برگزار می شود.
امکان انتخاب زبان دلخواه دررسیدگی داوری وجود دادر اما در رسیدگی های قضایی زبان رسمی کشور استفاده می شود. این مزیت در داوری های بین المللی بسیار حائز اهمیت است.
اطمبنان بالا:در اختلافات بین المللی که ممکن است به بی طرفی دادگاه ها اعتمادی نباشد، داوری انتخاب مناسبی است.
امکان انجام مراحل رسیدگی داروی به صورت مجازی از طریق داوری الکترونیک. در این نوع از داوری صرفه جویی در زمان و هزینه دو برابر داوری عادی است.
دشواری اعتراض به رای:برای اعتراض و ابطال رای داور در قوانین را ه های محدودی درنظر گرفته شده است.
کاهش ترافیک رسیدگی به شکایات در دادگاه ها با کاهش ارجاع به دادگاه
الزام اجرای رای داوری توسط محکوم بعد از۲۰ روز و در غیراینصورت دادگاه به درخواست معترض مکلف به صدور اجراییه است.
عدم نیاز به رعایت تشریفات آیین دادرسی و تنها الزام رعایت قوانین مربوط به داوری منجر به افزایش سرعت رسیدگی می گردد.
چرا داوری را به وکلای  متخصص اصفهان در بنیاد حقوقی و قضایی بسپاریم؟
در بنیاد حقوقی و قضایی وکلای متخصص و مجرب متناسب با شرایط شما قرارداد داوری و شرط داوری را تنظیم و گام به گام شما را در مسیر،همراهی  و راهنمایی می نمایند.

برای استفاده از خدمات حقوقی و داوری الزامی به حضور فیزیکی شما نبوده و از طریق مکالمه تصویری و خدمات انلاین در داخل و خارج از کشور نیز می توانید از خدمات وکلای بنیاد حقوقی و قضایی بهره مند شوید.