اجرای صیغه و ثبت طلاق
اجرای طلاق در طلاق توافقی
معنای حقوقی طلاق عبارت است از انحلال عقد دائم. در طلاق توافقی با یکدیگر در انحلال عقد نکاح با شرایط مورد پذیرش توافق می کند یا اختیار طلاق ضمن عقد نکاح به زن به موجب عقد وکالت اعطا می شود و زن با این وکالت نامه اقدام به مطلقه کردن خود می نماید.
در طلاق توافقی به طور معمول زوجه با بذل قسمتی یا تمامی حقوق مالی خود(مانند مهریه، جهیزیه و نفقه) زوج را راضی به طلاق می نماید. طرفین توافق خود را بر شرایط مال مانند مهریه، نفقه ایام عده و نفقه معوقه و جهیزیه و شرایط غیرمالی مانند حضانت فرزندان یا ملاقات آنان به محضر دادگاه تقدیم می کنند تا دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر نماید. مدت این گواهی ۳ ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی یا قطعی شدن رأی است و زوجین در این مدت می توانند به دفاتر رسمی طلاق مراجعه و اقدام به ثبت طلاق خود نمایند.
مطابق موارد ۶ و ۷ قانون حمایت خانواده دفاتر طلاق مکلفند به محض ارائه گواهی عدم امکان سازش آن را در دفتر مخصوص ثبت کرده و رسید مشتمل بر نام زوج و زوجه و شماره و تاریخ ثبت از روز ماه و سال با ارائه کننده گواهی تسلیم و به ترتیب مقرر در ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده اقدام نمایند.
اما اگر پس از صدور گواهی عدم امکان سازش تنها زوجه در دفترخانه حاضر شود و زوج حضور نیابد از طریق دفتر برای وی ابلاغ فرستاده می شود در صورت امتناع زوجه به حضور امکان اجرای صیغه طلاق و دریافت سند طلاق برای زوجه وجود ندارد و می بایست در دادگاه خانواده دعوی طلاق (از نوع غیر توافقی) مطرح نماید.
البته بعضاً افراد در موقع ازدواج وکالت در طلاق را برای همسر خود شرط می کنند که در اصطلاح عامیانه به آن حق طلاق گفته می شود در این صورت زن مطابق ماده ۴۶ قانون حمایت خانواده می تواند بدون حضور زوج در دفترخانه حاضر شود و عدم حضور زوج مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست.
نکته : برای ثبت طلاق ارائه گواهی پزشک ذی صلاح در مورد جنین یا عدم وجود آن الزامی است مگر اینکه زوجین بر وجود جنین اتفاق نظر داشته باشند (مطابق ماده ۳۱ قانون حمایت خانواده)
نکته : اجرای صیغه طلاق پس از پرداخت هزینه های قانونی مرتبط با ثبت طلاق صورت می گیرد.
اجرای طلاق در طلاق به درخواست زوج
طلاق در اختیارات مرد است لذا زوج می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده برای طلاق همسر خود درخواست مطرح کرده و گواهی عدم امکان سازش دریافت نماید این گواهی همانند گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی اعتبار ۳ ماهه داشته و پس از دریافت جهت اجرا می بایست در یکی از دفاتر رسمی طلاق ثبت شود.
هرگاه زوج در مهلت مقرر به دفتر رسمی ازدواج طلاق مراجعه و گواهی عدم امکان سازش را تسلیم کند، در صورتی که زوجه ظرف یک هفته در دفترخانه حاضر نشود سردفتر به زوجین اخطار می کند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند.
در صورت عدم حضور زوجه صیغه طلاق جاری و پس از ثبت به وسیله دفترخانه مراتب به اطلاع زوجه می رسد (ماده ۳۵ قانون حمایت خانواده) فاصله بین ابلاغ اخطاریه و جلسه اجرای صیغه دراین حالت نباید کمتر از یک هفته باشد.
در مواردی که زوج یا زوجه مجهول المکان باشند دعوت از شخص مجهول المکان از طریق نشر آگهی در جرایم کثیر الانتشار یا هزینه درخواست کننده به وسیله دفترخانه به عمل می آید.
اجرای طلاق در طلاق به درخواست زوجه
در صورتی که زن طلاق به درخواست زوجه باشد دادگاه به صدورحکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق مبادرت می کند.
این تصمیم به طور خلاصه حکم طلاق نامیده می شود. مدت اعتبار حکم طلاق ۶ ماه پس از تاریخ ابلاغ رأی فرجامی یا انقضای مدت فرجام خواهی است. هرگاه حکم طلاق از سوی زوجه به دفتر رسمی ازدواج و طلاق تسلیم شود،
مطابق ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده در صورتی که زوج ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ مراتب در دفترخانه حاضر نشود سردفتر به زوجین ابلاغ می کند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند.
در صورت عدم حضور زوج و عدم اعلام عذر از سوی وی یا امتناع او از اجرای صیغه ، صیغه طلاق جاری و ثبت می شود و مراتب به زوج ابلاغ می گردد در صورت اعلام عذر از سوی زوجه یک نوبت دیگر به ترتیب مذکور از طرفین دعوت به عمل می آید.
نکته : دادگاه صادرکننده حکم طلاق باید در رأی صادر شده بر نمایندگی سردفتر در اجرای صیغه طلاق در صورت امتناع زوج تصریح کند.
اجرای طلاق در طلاق غیابی
به طور معمول یکی از موارد درخواست طلاق از سوی زوجه عسر و حرج ناشی از ترک و زندگی مشترک توسط زوج است. زیرا در این حالت زوج نمی تواند تکالیفی را که در مقابل همسر خود دارد این نماید.
در این حالت زن به طرفیت خوانده مجهول المکان دادخواست طلاق تقدیم می نماید و تقاضای ابلاغ وقت دادرسی از طریق انتشار آگهی در روزنامه کثیر الانتشار را می نماید. مطابق ماده ۱۱۵۶ زنی که شوهر او غایب مفقود الاثر بوده و حکم او را طلاق داده باشد باید از تاریخ طلاق عده وفات نگه دارد.
در نتیجه همسر اگر در مدت عده مراجعت نماید حق رجوع به همسر مطلقه خود را دارد ولی اگر مراجعه شوهر بعد از اتمام ایام عده زن باشد برای مرد حق رجوعی وجود ندارد.
همانطور که ملاحظه می شود در این حالت نیز تشریفات طلاق همانند درخواست طلاق توسط زوجه از دادگاه می باشد منتها تشریفات حضور زوج در دفترخانه رعایت نشده و دادگاه ضمن صدور حکم طلاق سردفتر را برای اجرای صیغه طلاق نماینده خود قرار می دهد.
