رای شماره ٢٣۶٣ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال نامه شماره ۵١٨/٣٨۴/د ـ ١٣٩٢/٩/٢٠ دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)
بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایرانیک نسخـه از رأی هیأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری به شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٢٣۶٣ مورخ ١۴/٨/١٣٩٨ با موضوع: «ابطال نامه شماره ٣٨۴/۵١٨/د ـ ٢٠/٩/١٣٩٢ دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) » جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: ١۴/٨/١٣٩٨ شماره دادنامه: ٢٣۶٣ شماره پرونده: ٩٧/١٠٣۶

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای عباس افتخاری

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره ٣٨۴/۵١٨/د ـ٢٠/٩/١٣٩٢ دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه شماره ٣٨۴/۵١٨/د ـ ٢٠/٩/١٣٩٢ دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را خواستار شده و به طور خلاصه توضیح داده است که: « ١ـ مطابق تبصره ١ ماده واحده قانون چگونگی تعیین وظایف و صلاحیت شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته به آن، چنانچه سازمان نظام پزشکی ظرف مدت ۶ ماه از تصویب این قانون اقدام به تهیه آیین نامه های موضوع ماده واحده بالا ننماید، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است پس از کسب نظر از سازمان نظام پزشکی اقدام به تهیه یا اصلاح آیین نامه های لازم کند. بنابراین با عنایت به قانون مذکور، آیین نامه های موجود در وزارت بهداشت می بایست به تأیید و امضای وزیر بهداشت رسیده باشد و دبیر شورای آموزش پزشکی فاقد صلاحیت قانونی جهت وضع و ابلاغ دستورالعمل معترض عنه می باشد.

٢ ـ مطابق آیین نامه های مربوط به اعمال غیر مجاز در مطب ها مصوب ١٣۵۵ ،هیأت مدیره سازمان نظام پزشکی مرکز، ٢٢ مورد را به عنوان اعمال غیر مجاز شناسایی کرده است و ارائه خدمات پوست و مو شامل الکترولیز و لیزر ، PRP ، IPL ، کاشت مو و تزریق ژل و بوتاکس و مزوتراپی و چربی از فهرست مندرج در آییننامه موصوف خارج میباشد.

٣ـ مطابق ماده٧ دستورالعمل ضوابط بهداشتی و تسهیلات لازم در مطب به شماره ١٨٢٢١/٢/س ـ ١٢/٨/١٣٨۴ انجام اقدامات تشخیصی یا درمانی که طبق ضوابط و مقررات میبایست در مؤسسه پزشکی مربوطه انجام گیرد و انجام اعمال غیر مجاز مصرح در مصوبه ۶/١٠/١٣۵۵ هیأت مدیره نظام پزشکی در مطب ممنوع است که باز هم شامل موارد ذکر شده پوستی نمیباشد.

۴ـ مطابق ماده ٣ دستورالعمل توانمندسازی علمی و حرفهای طب عمومی مصوب ١٣٩٢ شورای معاونین وزارت بهداشت، پزشک عمومی میتواند هر اقدامی را که در آن مهارت و تبحر کافی دارد، برای بیماران و مراجعین انجام دهد و در صورتی که مرتکب کوتاهی یا قصور شود پاسخگو خواهدبود. ملاک مهارت و تبحر علاوه بر توانایی پزشک، سرفصلها و حیطه آموزشی است که در طول مدت تحصیل و یا متعاقب آن طی دورههای تکمیلی معتبر قرار گرفته و گواهی آن را اخذ نموده باشد.

۵ ـ بر اساس نامه شماره ١۶٠۴١/د ـ ٢٨/٧/١٣٧٩ معاون درمان وقت وزارت بهداشت، پزشکان عمومی می توانند پس از اخذ گواهینامه کار با دستگاه های لیزر از سازنده یا نمایندگی معتبر آن و در صورت دارا بودن پروانه تأسیس مطب و با پذیرش مسئولیت عوارض احتمالی در درمان بیماران، از لیزر استفاده کند.

۶ ـ بر اساس نامه ١٨٩٢/٣/ک ـ ١۵/٩/١٣٧٩ مدیرکل دفتر ارزشیابی ضوابط و استانداردهای درمانی وزارت بهداشت، پزشک دارای مجوز تأسیس مطب با گذراندن دوره آموزشی و اخذ گواهینامه کار با دستگاههای مذکور میتوانند اقدام به درمان کنند.

٧ـ بر اساس نامه شماره ١۶٧٧٨١/س ـ ٢۴/١٢/١٣٨٨ معاون وقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده از دستگاه الکتروکوتر توسط گروه های مختلف پزشکی بلامانع اعلام شده است.

٨ ـ بر اساس نامه شماره ٢٠۶٩/٩۴/ف ـ ٢٧/٧/١٣٩۴ ،درج عنوان بیماریهای پوستی به عنوان یکی از سه رشته انتخابی پزشکان عمومی پس از ذکر عنوان مندرج در پروانه مطب مجاز است. لذا کار کردن در این رشته منعی برای پزشکان عمومی ندارد.

٩ـ بر اساس نامه ۶٧٩٨/هـ ـ ۵/٢/١٣٨۶ سازمان نظام پزشکی که بر اساس ابلاغیه شماره ١٨٢٢١/٢/س ـ ١٢/٨/١٣٨۴ وزات بهداشت تنظیم گردیده و با عنایت به ماده ٣٣ از فصل چهارم آن دستورالعمل، استفاده از لیزر، کرایو، الکترولیز، هیدرودرمی، چراغ مادون قرمز، UV ، با رعایت موازین علمی توسط پزشکان در مطب قابل استفاده
و بهرهبرداری است.

١٠ـ بر اساس نامه شماره ١٩۶/٩۶ ـ ٢٨/١/١٣٩۶ در خصوص استعلام شعبه ١١٣ دادگاه کیفری ٢ شهرستان کرج در مورد صلاحیت پزشک عمومی در خصوص تزریق ژل، بوتاکس و لیزر به صراحت عنوان شده است که منع قانونی در این خصوص وجود ندارد.

١١ـ مصوبه مورد شکایت مغایر اصول ٣ ،٢٢ ،٢٨ و ۴۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده و سبب ایجاد انحصار و تبعیض ناروا گردیده است .» متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:

«جناب آقای دکتر رضوی

مدیرکل محترم دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان

با سلام و احترام

عطف به نامه شماره١١٠٣۵/۴٠٢د ـ۴/٩/١٣٩٢ در ارتباط با استفاده از دستگاههای وان حرفهای الکترولیز و لیزر در مطب و ارائه برخی خدمات سلامت پوست توسط پزشکان عمومی (موضوع نامه شماره ١٠١۵۶/۴/د/ص ـ ٢٨/٨/١٣٩٢ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران) بدین وسیله بر اساس اصول و ضوابط قانونی و علمی کارشناسی شده اعلام میدارد که استفاده از دستگاههای وان حرفهای الکترولیز و لیزر و نیز ارائه خدمات پوست در زمینه وان حرفهای الکترولیز و لیزر، IPL ، PRP ، کاشت مو و تزریق ژل، بوتاکس، مزوتراپی و چربی از اهداف و محتوای آموزشی و توانمندی های مورد انتظار از دانش آموختگان دوره پزشکی عمومی در جمهوری اسلامی نیست لذا به طور کلی با عنایت به کوریکولوم آموزشی مصوب دوره دکترای پزشکی عمومی ارائه این گونه خدمات توسط دانش آموختگان دوره دکترای پزشکی عمومی مجاز نیست. در مورد سایر جوانب موضوع که قبلاً استعلام گردیده طی مکاتبات پیوست اعلام نظر کارشناسی گردیده است. ـ دبیر شورای آموزش پزشکان عمومی» در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت حقوقی و امور مجلس) به موجب لایحه شماره ١٩۵٧/١٠٧ ـ ١/١١/١٣٩٧ توضیح داده است که خلاصه آن به شرح زیر است:

« ١ـ نامه مورد اعتراض، دستورالعمل نبوده و صرفاً مکاتبه ای عادی و در پاسخ به استعلام دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان صادر شده است. بر این اساس با توجه به این که صادر کننده نامه رأساً نسبت به وضع قاعده ای اقدام نکرده و صرفاً وضع موجود در برنامه های آموزشی را اعلام کرده است، نامه مورد اعتراض قابلیت طرح در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری را ندارد و بر این اساس رد شکایت مطروحه مورد استدعاست.

٢ـ موضوع ممنوعیت استفاده پزشکان عمومی از لیزر، سابقاً پرونده کلاسه ٩۵/٣۶٨ با خواسته ابطال تصمیم شماره ۴٢٣/٩٢ ـ ٣/١٠/١٣٩٢ دبیر هیأت ممتحنه رشته بیماری های پوست و تصمیم شماره ١۴۶١١/۴٠٢ ـ ٢٨/٧/١٣٩٣ مدیر کل دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت و مواد ٣٢ و ٣٣ دستورالعمل ضوابط بهداشتی و تسهیلات لازم در مطب به شماره ١٨٢٢١/٢/س ـ ١٢/٨/١٣٨۴ مرکز برنامه ریزی و هماهنگی در امور درمان و درخواست لغو اثر از تصمیم شماره ۴٢٣/٩٢ ـ ٣/١٠/١٣٩٧ دبیر هیأت ممتحنه رشته بیماری های پوست ناظر بر این که پزشکان عمومی نمی توانند لیزر درمانی انجام دهند ، مغایر با قانون و قابل ابطال تشخیص نشد.

٣ـ مطابق بند ١ ماده ١ قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، یکی از وظایف وزارت بهداشت، تدوین و ارائه سیاستها، تعیین خطمشیها و برنامهریزی برای فعالیتهای مربوط به تربیت انسانی گروه پزشکی و … میباشد. همچنین برابر بند ١۴ همان ماده، صدور پروانه اشتغال صاحبان حرف پزشکی و وابسته پزشکی نیز از وظایف این وزارتخانه است.

۴ـ مطابق نامه شماره ۴٢٢/۵١٨/د ـ ٧/۶/١٣٩۵ دبیرخانه شورای آموزش پزشکی عمومی بر اساس سند توانمندیهای دانشآموختگان دوره پزشکی عمومی مصوب شصت و دومین نشست شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی مورخ ٢٠/١٠/١٣٩۴ ،لیزر درمانی از توانمندیهای مصوب دانشآموختگان دوره دکترای پزشکی عمومی در کشور نبوده و پزشکان عمومی به لحاظ توانمندیهای مورد انتظار و اهداف و محتوای آموزشی مصوب دوره در امر لیزر درمانی در مطب دارای وجاهت لازم نمیباشند و نامه مذکور، موخر بر ماده ٣ دستورالعمل توانمندسازی علمی و حرفهای طب عمومی ابلاغی مورخ ٢١/۵/١٣٩٢ وزیر وقت بهداشت مبنی بر اجازه به پزشکان عمومی جهت انجام هر اقدامی که در آن مهارت و تبحر کافی دارند میباشند. همچنین مطابق مقرره اخیرالذکر، ملاک مهارت و تبحر، سرفصلها و حیطه آموزشی است که در طول مدت تحصیل یا متعاقب آن طی دورههای تکمیلی فرا گرفتهاند و گواهی آن را اخذ کردهاند.

۵ ـ مطابق مفاد ماده ٣١ آیین نامه اجرایی ماده ٨ قانون تشکیل وزارت بهداشت، استفاده کنندگان از دستگاه های تخصصی، علاوه بر داشتن مدرک تخصصی، لازم است حداقل دوره آموزشی لازم که به تأیید کمیته تخصصی مربوطه در وزارت بهداشت برسد، در یکی از مراکز علمی و دانشگاهی داخل یا خارج از کشور را طی کنند.

۶ ـ دستورالعمل ضوابط بهداشتی و تسهیلات لازم در مطب مصوب ١٣٨۴ ،صرفاً حاوی موادی در خصوص شرایط مطب پزشکان است و اینکه حدود صلاحیت هر پزشک به چه میزان باشد در آن اعلام نشده است علاوه بر این، مطابق ماده ٣٣ دستورالعمل مذکور، روش ها و وسایل تشخیصی درمانی نظیر دستگاه های EK ۶ و … با رعایت مقررات و ضوابطی که از طرف وزارت بهداشت تدوین شده، در مطب قابل استفاده و بهرهبرداری است و مطابق تبصره ماده ٣٣ مقرره صدرالذکر، در خصوص دستگاههای قابل استفاده در مطب نیاز به تبحر خاصی و یا گذراندن دوره آموزشی خاصی است.» هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١۴/٨/١٣٩٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

مطابق نص قانون ماده واحده قانون چگونگی تعیین وظایف و صلاحیت شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته به آن مصوب سال ١٣٧۶ که تعیین حدود صلاحیت های حرفه ای شاغلین حرف پزشکی را به تدوین آیین نامه ای با مشارکت سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موکول شده است. نظر به اینکه نامه مورد شکایت بدون رعایت تشریفات قانونی موصوف تدوین و ابلاغ شده و تصویب آن از حدود اختیارات مقام صادر کننده نامه مورد اعتراض خارج است، بنابراین مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی