رای شماره ٢۶۶۴ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی هیأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری به شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢۶۶۴ مورخ١٣٩٨/٩/١٢ جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/٩/١٢ شماره دادنامه: ٢۶۶۴ شماره پرونده: ٢١٧۴/٩٨

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقای مهدی سرحسابی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: در خصوص اینکه مهلت اعتراض از تصمیمات مراجع بند ٢ ماده ١٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از جمله کمیسیون های موضوع ماده ١٢٠ و ١٢٢ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران در دیوان عدالت اداری مقید به مهلت مقرر در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ هست یا خیر؟ بین آراء شعب دیوان عدالت اداری اعلام تعارض شده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه٣١ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩۵٠٩٩٨٠٩٠٠۶٠٠٩٨٠ با موضوع دادخواست آقای مهدی سرحسابی به طرفیت نیروی زمینی ارتش ـ آجا و به خواسته اعتراض به رأی کمیسیون موضوع مواد ١٢١ و ١٢٠ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩٠٠۶٠١٣۵۴ـ١٣٩۶/٩/١٢ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

با توجه به اینکه خواسته خواهان اعتراض به رأی کمیسیون موضوع ماده ١٢١ قانون ارتش است و وفق تبصره ٢ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ مهلت اعتراض به آراء و تصمیمات کمیسیونها و هیأتهای رسیدگی کننده برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای اشخاص مقیم خارج از کشور شش ماه از تاریخ ابلاغ تعیین شده است و در مانحن فیه رأی معترض عنه در تاریخ ١٣٨٩/١٠/٢٨ صادر و به شاکی ابلاغ عملی شده و در تاریخ ١٣٩۵/۶/١٣ پس از حدود شش سال و خارج از مهلت مقرر در تبصره یاد شده دادخواست اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری تقدیم نموده است که به لحاظ خارج از مهلت بودن مستند به تبصره مذکور و بند «ت» ماده ۵٣ قانون صدرالذکر قرار رد شکایت صادر می شود. این رأی ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. رأی مذکور به موجب رأی شماره ۶٠٩٩٧٠٩۵۵٢٠٣٠٨٠ـ١٣٩۶/١١/٢١ شعبه ٢۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

ب: شعبه ٣۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩٢٠٩٩٨٠٩٠۵٠٠٩۶۴۴ با موضوع دادخواست آقای محمدصادق تیرانداز به طرفیت ستاد مشترک ارتش و کمیسیون موضوع ماده ١٢١ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران و به خواسته نقض رأی مورخ ١٣٩١/٧/١١ کمیسیون ماده ١٢١ قانون مذکور به موجب دادنامه شماره ٩٢٠٩٩٧٠٩٠٣۵٠٠٩٢٠ـ ١٣٩٢/١٢/١٨ به شرح زیر رأی صادر کرده است: با عنایت به اینکه رأی معترضعنه در سال١٣٩١ به خواهان ابلاغ و خواهان علیرغم اطلاع از مفاد رأی موضوع خواسته خارج از مهلت مقرر مضبوط در تبصره دوم از ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ به رأی موضوع دادخواست اعتراض نموده است لذا در وضع موجود رسیدگی مقدور نبوده و قرار رد شکایت تقدیمی را صادر و اعلام میدارد قرار صادره در اجرای مفاد ماده ۶۵ از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عـدالت اداری ظرف ٢٠ روز پس از ابـلاغ قابـل اعتـراض در شعـب تجدیـدنظـر دیـوان عـدالت اداری می باشد.

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه دوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵٢٠١۵۴۴ـ١٣٩۴/٨/۴ به شرح زیر رأی مورد اعتراض را نقض می کند:

نظر به اینکه موضوع شکایت از مصادیق مقررات تبصره ٢ از ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نبوده و اعتراض به رأی کمیسیون ماده ١٢١ قانون آجا موقت به وقت خاص نمی باشد، لذا با پذیرش تجدیدنظرخواهی تجدیدنظرخواه و نقض قرار مورد اعتراض مستنداً به ماده ٧٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پرونده جهت رسیدگی ماهیتی به شعبه بدوی صادر کننده قرار مورد اعتراض اعاده می گردد.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/٩/١٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب: بر اساس بند ٢ ماده ١٠ قانون تشکیلات وآیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ ،صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری، صرفاً رسیدگی به آراء قطعی صادره از هیأتها و کمیسیونهای شبه قضایی است و قانونگذار در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تصریح کرده است: «از زمان تصویب این قانون، مهلت تقدیم دادخواست راجع به موارد موضوع بند (٢) ماده (١٠ )این قانون، برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور، شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا تصمیم قطعی مرجع مربوط…» است. با توجه به این که حکم تبصره مذکور اطلاق دارد و همه آراء قطعی صادره از هیأتها و کمیسیونهای شبه قضایی اعم از آرائی که دارای مهلت اعتراض در دیوان عدالت اداری است (مانند ماده ١۴١ قانون استخدام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) و یا آرائی که فاقد مهلت اعتراض است (مانند رأی کمیسیون ماده ١٢١ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران و یا رأی کمیسیون ماده ١٣۵ قانون مقررات استخدامی سپاه) را در برمی گیرد و قرینه برای انصراف حکم قانونگذار به آراء گروه اول (آراء مهلت دار) وجـود ندارد، مضافاً قـواعد آیین دادرسی و قوانین شکلی از جمله مهلت اعتراض اثر فوری دارد و در رسیدگی به پرونده هایی که از قبل مطرح شده باشد نیز قابلیت اعمال دارد مگر آن که قانونگذار برخلاف آن حکمی مقرر کند، بنابراین در صورت وصول اعتراض از سوی شخص معترض خارج از مهلت های مقرر در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات وآیین دادرسی دیوان عدالت اداری، شعب دیوان میبایست به استناد تبصره مذکور و بند «ت» ماده ۵٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری «قرار رد شکایت» صادر کنند، مگر آن که در قوانین سابق مهلت مقید بیشتری پیش بینی شده باشد که مطابق ذیل تبصره ٢ ماده ١۶قانون مذکور، مهلت بیشتر ملاک عمل خواهد بود ولی از آنجا که در پرونده های موضوع تعارض مقنن برای تصمیمات مورد اعتراض زمان معینی پیش بینی نکرده است، تابع حکم تبصره٢ ماده١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عـدالت اداری می باشد و آراء صادر شده به رد شکایت که اعتراض خارج از مهلت مقرر را قابل استماع ندانسته صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند٢ ماده١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سـال ١٣٩٢ برای شعـب دیـوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی