رای شماره های ٢۶۶٨ و ٢۶۶٩ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال مصوبه شماره ۵٢۶٩۶ مورخ ١٣٩۶/٣/١٨ کمیسیون ماده۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مستقر در شهر کامیاران
بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢۶۶٨ و ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢۶۶٩مورخ ١٣٩٨/٩/١٢ با موضوع: «ابطال مصوبه شماره ۵٢۶٩۶ مورخ ١٣٩۶/٣/١٨ کمیسیون ماده۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مستقر در شهر کامیاران» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

شماره پرونده: ٢۶۶٩ ،٢۶۶٨ :دادنامه شماره ١٢/٩/١٣٩٨ :دادنامه تاریخ ٩۶/١٣۶۵ ،٩٧/٢٣٠۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: آقایان: ١ـ سردار پیری و سمیع کمانگر با وکالت قاسم رمضانی و قاسم اسکندری ٢ـ ناصر، منصور، حیدر، یدالله، سهراب، اقبال، شهرت همگی فتحی و علی و شیرزاد شیروانی با وکالت آقای کوروش فتحی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه شماره ۵٢۶٩۶ ـ ١٣٩۶/٣/١٨ کمیسیون ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مستقر در شهر کامیاران

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستهای جداگانه، ابطال مصوبه شماره ۵٢۶٩۶ ـ ١٣٩۶/٣/١٨ کمیسیون ماده ۵ شهر کامیاران (ماده واحده ١٣٩۶/٣/٢١) اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان در خصوص تغییر کاربری اراضی الحاقی به محدوده توبره ریز کامیاران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته توضیحاتی داده اند که خلاصه آن به قرار زیر است:

«١ـ هیأت وزیران مطابق بند ٣ صورتجلسه مورخ ١٣٩٠/١/٣١( مصوب به تاریخ ١٣٩٠/٢/١٨ )با الحاق روستای توبره ریز به شهر کامیاران به عنوان ناحیه منفصل شهری موافقت نموده و متعاقب آن طرح تفصیلی آن ناحیه و اصلاحاتی تفکیکی آن در جلسه مورخ ١٣٩٣/١١/١۴ کمیسیون ماده ۵ راه و شهرسازی استان مصوب شد.

٢ـ پس از گذشت ٣ سال از مصوبه کمیسیون مذکور و ایجاد حق مکتسب برای افراد، کمیسیون ماده ۵ در تاریخ ١٣٩۶/٣/٢١ ،بند ١۴ از مصوبه سابق در خصوص طرح اصلاحی تفصیلی و آماده سازی اراضی تفکیکی توبره ریز را ابطال نموده و موضوع را به انجام تشریفات دیگری موکول کرده است.

٣ـ مصوبه معترض عنه بر اساس مصوبه مورخ ١٣٩٣/١١/١۴ هیأت وزیران، با اصول کلی حقوقی همچون اصل حقوق مکتسبه اشخاص و نیز اصل انتظار مشروع در تعارض است.

۴ـ مصوبه موضوع شکایت بدون توجه به مفاد تبصره ذیل بند ٣ دستورالعـمل اجرایی قانون تعریف محدوده و حـریم شهر، روستا و شهرک و تبصره ۴ همـان دستورالعمل و همچنین رأی وحـدت رویه شماره ٩٨٧ـ ١٣٩٣/۶/١٠ هیأت عمومـی دیوان عدالت اداری اصـدار یافته و به دلالت تضمنی از آن بی اعتباری مصوبه هیـأت وزیران نیز مستفاد می گردد.

۵ ـ چنانچه از تبصره ٣ بند ٣ دستورالعمل اجرایی فوق الذکر مستفاد می شود، کمیسیون مندرج در تبصره ١ ماده ١ قانون حفظ کاربری اراضی و باغات صلاحیتی جهت تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی داخل در محدوده را ندارد. در واقع کمیسیون ماده ۵ موصوف دچار اشتباه موضوعی شده و حکم مقرر در ماده یک قانون مذکور را بر موضوعی که اصولاً در دایره شمول حکم قانون قرار نداشته، تسری داده است.

۶ ـ ضرورت اخذ نظر شورای برنامهریزی و توسعه استان و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که مورد ایراد در مصوبه مورد تقاضای ابطال است، نیز بر خلاف قاعده و قوانین حاکم است، چرا که اخذ نظر شورای برنامه ریزی و توسعه استان و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای قبل از الحاق محدوده ها به شهر بوده و به محض الحاق، آن هم به واسطه مصوب هیأت وزیران، عملاً چنین ضرورتی احساس نمی شود. با عنایت به مراتب فوق ابطال مصوبه مورد شکایت مورد استدعاست. »

متن صورتجلسه مورد اعتراض به قرار زیر است:

«اداره کل راه و شهرسازی کردستان

دبیرخانه کمیسیون طرح تفصیلی شهر

ماده واحده صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر کامیاران مورخ ١٣٩۶/٣/٢١

شماره و تاریخ دعوتنامه: ٩۵٢٨ ـ ١٣٩۶/٣/١۶ شماره و تاریخ نامه: ۵٢۶٩۶ ـ ١٣٩۶/٣/١٨

درخواست: نامه شماره ۵٢۶٩۶ ـ ١٣٩۶/٣/١٨ بازرسی کل استان کردستان در خصوص ایرادات قانونی وارد به پروسه تغییر کاربری اراضی الحاقی به محدوده توبره ریز کامیاران مطرح:

«… جلسه کمیسیون ماده پنج شهر کامیاران حسب درخواست بازرسی کل استان از استاندار محترم کردستان در تاریخ ١٣٩۶/٣/٢١ در محل دفتر استاندار و با ریاست ایشان حضور اعضاء اصلی کمیسیون ماده پنج و نمایندگان بازرسی کل استان تشکیل و پس از بحث و تبادل نظر و بررسی همه جانبه فرآیند مصوبات قبلی کمیسیون ماده پنج، به منظور جلوگیری از تحقق زمین خواری تصمیماتی به شرح ذیل مصوب گردید:

١ـ بند ١۴ از مصوبه کمیسیون ماده پنج مورخ ١٣٩٣/١١/٢٩ شهر کامیاران در خصوص طرح اصلاحیه تفصیلی و ساماندهی و آماده سازی اراضی توبره ریز کامیاران ابطال می گردد.

٢ـ کلیه محدوده های الحاقی به وضع موجود در سال پایه طرح مطالعات تفصیلی ناحیه منفصل توبره ریز موضوع مفاد صورتجلسه بند ٢٠ مصوبه کمیسیون ١٣٩١/٩/١٩ به موجب این مصوبه از محدوده پیشنهادی طرح تفصیلی ناحیه منفصل توبره ریز خارج گردید.

٣ـ بررسی هرگونه توسعه احتمالی برای ناحیه منفصل توبره ریز در چارچوب مطالعات جمعیتی در قالب افق زمانی تعیین شده در مصوبه ١٣٩١/٩/١٩ مستلزم طی مراحل قانونی از جمله نظریه کمیسیون تبصره یک ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها و اخذ حقوقات ناشی از تبصره ۴ قانون تعیین وضعیت املاک خواهد بود.»

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل راه و شهرسازی استان کردستان به موجب لایحه شماره ١٠٠/٩٧/۶٢٩۴٠ ـ ١٣٩٧/١١/١۶ توضیحاتی داده که خلاصه آن به قرار زیر است:

«١ـ پس از تنفیذ طرح جامع شهر کامیاران در تاریخ ١٣٨٨/٧/٢۵ و متعاقب مصوبه هیأت وزیران در تاریخ ١٣٩٠/٢/١٨ موضوع الحاق روستای توبره ریز کامیاران، طرح تفصیل آن شهر و ناحیه منفصل توبره ریز در تاریخ ١٣٩١/١٢/١٧ مورد تصویب قرار گرفت و مقرر گردید محدوده نهایی توسعه بررسی و با رعایت قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها و حفظ حریم میراث فرهنگی و گردشگری برای دو تپه تاریخی موجود اصلاح و در صورت تأیید کمیته کار و کمیسیون ماده ۵ به شهرداری ابلاغ شود.

٢ـ پس از بررسی های کارشناسی، سرانجام طرح تفصیلی مذکور بر اساس مفاد صورتجلسه کمیسیون ماده ۵ به تاریخ ١٣٩١/٩/١٩ مصوب و مقرر گردید شهرداری در خصوص اراضی کشاورزی اضافه شده به محدوده طرح هادی مصوب بنیاد مسکن، موضوع را در کمیسیون ماده یک جهاد کشاورزی مطرح نماید.

٣ـ بر اساس مفاد صورتجلسه ابلاغی مورخ ١٣٩٣/١١/٢٩( مصوبه بند ١۴ کمیسیون ماده ۵ )اخذ حقوق قانونی از جمله ماده ١٠١ اصلاح قانون شهرداریها و سایر عوارض قانونی من جمله تبصره ۴ قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداریها از طریق شهرداری کامیاران الزامی اعلام شده است.

۴ـ شهرداری کامیاران علیرغم تأکید مصوبات کمیسیون ماده ۵ مبنی بر اخذ حقوق قانونی و عوارض فوق الذکر، نسبت به صدور مجوز آماده سازی و انجام عملیات تفکیک اقدام نموده و در پی این اقدام اسناد مالکیت بر اساس نقشه تفکیکی کمیسیون ماده ۵ از طریق اداره ثبت و اسناد بدون طی پروسه قانونی مذکور صادر شده است. بر همین اساس موضوع ابطال مصوبات کمیسیون (مورخ ١٣٩٣/١١/٢٩ )و (١٣٩١/٩/١٩)طی اعلام سازمان بازرسی استان کردستان در جلسه کمیسیون ماده ۵ مورخ ١٣٩۶/٣/٢١ مورد تصویب قرار گرفت و جهت اجرا به شهرداری ابلاغ گردید.

با توجه به مراتب فوق، چون بخشی از اقدامات شهرداری برای صدور مجوز تفکیک اراضی بدون طی پروسه قانونی انجام شده است و با توجه به اینکه امتیازات حاصل از اقدامات غیرقانونی، حق مکتسبه ای برای دارندگان آن امتیازات ایجاد نخواهد کرد، رد شکایت شاکی مورد تقاضاست.»

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/٩/١٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

با توجه به اینکه طبق ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، کمیسیون وظیفه بررسی و تصویب طرح تفصیلی و تفسیر آن را دارد لیکن اختیار ندارد مصوبه ای را که حدود ۶ سال از آن گذشته است را ابطال کند. از طرفی در مصوبه از واژه «ابطال» استفاده شده است که مفهومی غیر از وظایف کمیسیون در ماده ۵ قانون یاد شده دارد، و با عنایت به مصوبه هیأت وزیران و همچنین حقوق مکتسبه ای که برای اشخاص ایجاد شده است و از سوی دیگر چنانچه سازمان بازرسی کل کشور نظر به خلاف قانون بودن مصوبه سابق را دارد می بایست ابطال آن را از مرجع ذیصلاح قضایی درخواست کند، بنابراین مصوبه شماره ۵٢۶٩۶ ـ ١٣٩۶/٣/١٨ کمیسیون ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به علت مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات مستند به بنـد ١ ماده ١٢ و مـاده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسـی دیوان عـدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی