رأی شماره ٧۶٣ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: قرار رد اعاده دادرسی صادر شده از شعبه بدوی دیوان قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است
٢۶/١٠/١٣٩۵- شماره ٩۵/١١٣٣/هـ

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٧۶٣ مورخ ١٣٩۵/١٠/٧ با موضوع:

«قرار رد اعاده دادرسی صادرشده از شعبه بدوی دیوان قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و سرپرست هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩۵/١٠/٧

شماره دادنامه: ٧۶٣

کلاسه پرونده : ١١٣٣/٩۵

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض : آقای محمدرضا دلاوری مستشار تجدیدنظر دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب ۵ و ١٣ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری

گردش کار : آقای محمدرضا دلاوری مستشار تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب لایحه شماره ٩٠٠٠/٢١١/٩۴٣٧۵/٢٠٠ ـ ١٣٩۴/۶/١٨ که ثبت دبیرخانه حوزه ریاست شده، اعلام کرده است که:

« ریاست محترم دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیت

احتراماً به استحضار می رساند در خصوص قابل تجدیدنظرخواهی بودن قرار رد اعاده دادرسی صادره از شعب بدوی دیوان از ناحیهشعبه ۵ و ١٣ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری آراء متعارض به شماره ١۴٩ ـ ١٣٩۴/۵/١٧ از شعبه ١٣ تجدیدنظر دیوان و به شماره ٢١٠٠ ـ ١٣٩٣/١١/١۵ و ١٣٩۴ـ ١٣٩۴/۶/٢ و ١٣٩٣ـ ١٣٩۴/۶/٢ و ١٣٩٢ـ ١٣٩۴/۶/٢ صادر شده است نظر به اینکه مشابهت موضوع در آراء متعارض هنگامی بروز و ظهور می نماید که اولاً: مشابهت بین دو یا چند دعوی از جهت موضوع شکایت و خواسته مطرح باشد. ثانیاً: بین دلایل خواهان و مدافعات خوانده راجع به خواسته تشابه وجود داشته باشد. ثالثاً در برداشت از قواعد حاکم و قوانین و مقررات استنادی در رأی با وجود تشابه درخواست و دلایل و دفاعیات تهافت و تعارض وجود داشته باشد و در صورت فقدان هر یک از این شرایط وجود مشابهت و در نتیجه فرض آراء متعارض منتفی خواهد بود. رأی وحدت رویه شماره ١٠۶٧ ـ ١٣٩٢/١٢/٢۶ هیأت عمومی دیوان نیز بر این امر تصریح دارد علاوه بر این مقصود از دو یا چند رأی متعارض در موضوع حکم واحد در ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری این است که مفاد و مدلول آنها با یکدیگر تضاد داشته باشد به نحوی که جمع بین دو رأی نظر غیرممکن باشد اعم از این که هر دو رأی یا یکی از دو موافق قانون و مقررات نباشد لذا از آنجایی که بین دادنامه ١۴٩ ـ ١٣٩۴/۵/١٧ شعبه ١٣ ٢/۶/١٣٩۴ ـ١٣٩٢ و ٢/۶/١٣٩۴ ـ١٣٩٣ و ٢/۶/١٣٩۴ ـ١٣٩۴ و آراء با تجدیدنظر ۵ شعبه ١۵/١١/١٣٩٣ ـ ٢١٠٠ رأی و دیوان تجدیدنظر صادره از شعبه ۵ تجدیدنظر دیوان شرایط اعلام تعارض به شرحی که فوقاً اشاره گردید وجود دارد لذا ضمن اطلاع مراتب تعارض با اجازه حاصله از ماده ٨٩ قانون دیوان تقاضای طرح موضوع در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مورد استدعا می باشد. (ضمناً جهت سهولت
دسترسی تصاویر آراء مورد نظر پیوست است). »

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

پیش از توضیح گردش کار هر پرونده لازم است اعلام شود که:

در پرونده های موضوع تعارض اشخاص، دادخواستی به خواسته اعاده دادرسی نسبت به آراء شعب بدوی دیوان عدالت اداری تقدیم کرده اند و شعب دیوان قرار رد اعاده دادرسی صادر کرده و قرار مذکور را در اجرای ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری قابل تجدیدنظر اعلام کرده اند. موضوع پرونده های شعب ۵ و ١٣ تجدیدنظر که به شرح آتی ذکر می شود، اعتراض اشخاص به آراء شعب بدوی ناظر بر صدور قرار رد اعاده دادرسی است.

مبحث اول: آراء ناظر بر قابل تجدیدنظر بودن قرار رد اعاده دادرسی صادر شده از سوی شعب بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر است:

الف: شعبـه پنجـم دیـوان عـدالت اداری بـه مـوجـب دادنـامـه های شمـاره ٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩٢،٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩٣و٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩۴ـ١٣٩۴/۶/٢ به موضوع تجدیدنظر دادخواهی از قرار رد اعاده دادرسی رسیدگی کرده است.

مبحث دوم: آراء ناظر بر غیرقابل تجدیدنظر بودن قرار رد اعاده دادرسی صادر شده از سوی شعب بدوی دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

ب ـ شعبه پنجم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩١٠٩٩٨٠٩٠٠٠٢۴۴٠٨ با موضوع دادخواست خانم فرزانه ایمانی ذوقی با وکالت خانم لیلا احمدی به طرفیت اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی استان گیلان و به خواسته اعتراض به دادنامه شماره ٣١٢١ـ١٣٩٢/٩/٢۴ صادره از شعبه ١٩ بدوی دیوان به موجب دادنامه شماره ٩٣٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠٢١٠٠ ـ ١٣٩٣/١١/١۵ به شرح زیر به انشاء رأی مبادرت کرده است:

نظر به اینکه در اعاده دادرسی رسیدگی در شعبه صادر کننده رأی قطعی به دو قسمت تقسیم می شود اول رسیدگی به جهت اعاده دادرسی و دوم رسیدگی ماهیتی که در قسمت اول شعبه با بررسی دلایل متقاضی اعاده دادرسی قرار قبولی اعاده دادرسی یا رد اعاده دادرسی صادر می نماید و در صورت صدور قرار اعاده دادرسی موضوع تمام شده است و قسمت دوم یعنی رسیدگی ماهیتی توسط شعبه صادر کننده رأی پیش نمی آید و در صورت صدور قرار قبولی شعبه مکلف به رسیدگی در ماهیت دعوا به ترتیبی که در فصل سوم قانون دیوان عدالت اداری مقرر گردیده می باشد و پس از صدور رأی در ماهیت اعم از اینکه قرار صادر گردد یا حکم این رأی طبق ماده ۶۵ قانون دیوان قابل تجدیدنظر خواهد بود زیرا پس از رسیدگی ماهوی صادر شده است ولی در خصوص قرار اعاده دادرسی که قبل از رسیدگی ماهوی صادر می شود نمی توان قائل به امکان تجدیدنظرخواهی از آن باشیم چرا که در خصوص تجدیدنظرخواهی از قرار رد یا قبول اعاده دادرسی قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ساکت بوده و طبق ماده ١٢٢ این قانون در موارد سکوت معیار و شاخص جهت اتخاذ تصمیم مقررات قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ١٣٧٩ است که در مقررات این قانون در مواد ۴٢۶ الی ۴۴١ که در ارتباط با اعاده دادرسی وضع گردیده نصی بر قابلیت تجدیدنظر از قرار رد یا قبولی اعاده دادرسی وجود ندارد و در ماده ٣٣٢ قانون مذکور نیز که قرارهای قابل اعتراض را در مواقعی که اصل دعوا قابل تجدیدنظرخواهی بر شمرده است اشاره ای به قابل تجدیدنظرخواهی بودن قرار رد یا قبول اعاده دادرسی نشده است، بنابراین بنا به جهات فوق قرار رد یا قبولی اعاده دادرسی از ناحیه هیچ یک از طرفین پرونده قابل اعتراض نمی باشد و بر همین اساس قرار رد تجدیدنظرخواهی صادر و اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.

ج ـ شعبه ١٣ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩٣٠٩٩٨٠٩٠٠٠١٣٩١٩ با موضوع دادخواست آقای احمدرضا بلندی به طرفیت سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و به خواسته اعتراض به دادنامه شماره ٩۴٠٠٨٣٩ ـ ١٣٩۴/٣/٢۴ صادره از شعبه اول بدوی دیوان به موجب دادنامه شماره ٩۴٠٩٩٧٠٩۵۶٣٠٠١۴٩ ـ ١٣٩۴/۵/١٧ به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

نظر به اینکه تجدیدنظر خواه به رأی قطعی به دو قسمت تقسیم می شود اول رسیدگی به جهت اعاده دادرسی و دوم رسیدگی ماهیتی که در قسمت اول شعبه با بررسی دلایل متقاضی اعاده دادرسی قرار قبولی اعاده دادرسی یا رد اعاده دادرسی صادر می نماید و در صورت صدور قرار رد اعاده دادرسی موضوع تمام شده است و قسمت دوم یعنی رسیدگی ماهیتی توسط شعبه صادر کننده رأی پیش نمی آید و در صورت صدور قرار قبولی شعبه مکلف به رسیدگی در ماهیت دعوا به ترتیبی که در فصل سوم قانون دیوان عدالت اداری مقرر گردیده می باشد و پس از صدور رأی در ماهیت اعم از اینکه قرار صادر گردد یا حکم این رأی طبق ماده ۶۵ قانون دیوان قابل تجدیدنظر خواهد بود زیرا پس از رسیدگی ماهوی صادر شده است ولی در خصوص قرار رد اعاده دادرسی که قبل از رسیدگی ماهوی صادر می شود نمی توان قائل به امکان تجدیدنظرخواهی از آن باشیم چرا که در خصوص تجدیدنظرخواهی از قرار رد یا قبول اعاده دادرسی قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ساکت بوده و طبق ماده ١٢٢ این قانون در موارد سکوت معیار و شاخص جهت اتخاذ تصمیم مقررات قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ١٣٧٩ است که در مقررات این قانون در مواد ۴٢۶ الی ۴۴١ که در ارتباط با اعاده دادرسی وضع گردیده نصی بر قابلیت تجدیدنظر از قرار رد یا قبولی اعاده دادرسی وجود ندارد و در ماده ٣٣٢ قانون مذکور نیز که قرارهای قابل اعتراضی را در مواقعی که اصل دعوا قابل تجدیدنظرخواهی باشد برشمرده است اشاره ای به قابل تجدیدنظرخواهی بودن قرار رد یا قبولی اعاده دادرسی نشده است، بنابراین بنا به جهات فوق، قرار رد یا قبولی اعاده دادرسی از ناحیه هیچ یک از طرفین پرونده قابل اعتراض نمی باشد و بر همین اساس قرار رد تجدیدنظرخواهی صادر و اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/١٠/٧ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً : تعارض در آراء محرز است.

ثانیاً : با توجه به اینکه طبق ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ،کلیه آراء شعب بدوی دیوان به درخواست یکی از طرفین یا وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی آنها قابل تجدیدنظرخواهی اعلام شده است. در مواردی که قرار رد اعاده دادرسی توسط شعبه بدوی دیوان عدالت اداری صادر می شود با لحاظ عموم حکم مقرر در ماده ۶۵ قانون فوق الذکر، قرار یاد شده قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. با توجه به مراتب آرای شعبه ۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به که ٢/۶/١٣٩۴ـ٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩٣و٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩٢،٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠٢١٠٠ ،٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵۵٠١٣٩۴ های دادنامه شماره به اعتراض نسبت به قرار رد اعاده دادرسی صادر شده از شعبه بدوی دیوان رسیدگی کرده است، صحیح و موافق مقررات تشخیصشد. این رأی به استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی