رأی شماره ٩۵٠ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی مبنی بر تعیین ثابت میزان ۴٣/٧۵ درصد حق السهم شهرداری
شماره ٩۵/١٢۶٨/هـ ١٣٩۶/١٠/١٧

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩۵٠ مورخ ١٣٩۶/٩/٢٨ با موضوع:

«ابطال بند٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی مبنی بر تعیین ثابت میزان ۴٣/٧۵ درصد حق السهم شهرداری» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩۶/٩/٢٨

شماره دادنامه: ٩۵٠

کلاسه پرونده : ١٢۶٨/٩۵

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : آقای رستگار امینیان

موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند ٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی

گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی را خواستار شده و د رجهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

« ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراماً، ضمن تقدیم این دادخواست و ضمایم و مستندات آن و با اختیار حاصله از اصول ٣۴ و ١۵۶ و ١٧٣ قانون اساسی و حسب مدلول بند ١ ماده ١٢ قانون دیوان عدالت اداری و در مقام شکایت و اعتراض به استحضار می رساند که وفق تصریح مقنن در تبصره ٣ ماده ١٠١ اصلاحی قانون شهرداری ها مصوب ١٣٩٠/١/٢٨» در اراضی با مساحت بیشتر از ۵٠٠ مترمربع که دارای سند ششدانگ است شهرداری برای تأمین سرانه فضای عمومی و خدماتی تا سقف بیست و پنج درصد (٢۵ (%و برای تأمین اراضی مورد نیاز احداث شوراع و معابر عمومی شهر در اثر تفکیک و افراز این اراضی مطابق با طرح جامع و تفصیلی با توجه به ارزش افزوده ایجاد شده از عمل تفکیک برای مالک، تا بیست و پنج درصد (٢۵ (%از باقی مانده اراضی را دریافت می نماید. شهرداری مجاز است با توافق مالک قدرالسهم مذکور را بر اساس قیمت روز زمین طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری دریافت نماید.» علی ایحال مدیرکل دفتر امور شهری استانداری آذربایجان غربی خارج از حدود اختیارات قانونی، در بند ٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ ابلاغی به شهرداران استان در هر حال مقدار قدرالسهم شهرداریها را حاصل از تفکیک ۴٣/٧۵ درصد اعلام نموده است که رویه ایجاد شده مذکور مخالف هدف و حکم مقنن می باشد، بدین توضیح که کلمه «تا سقف بیست و پنج درصد» مبین حداکثر میزان مجاز برای دریافت زمین جهت تأمین سرانه فضای عمومی و خدماتی می باشد و بر این مبنا دریافت حق السهم تحت شرایطی کمتر از بیست و پنج درصد نیز امکان پذیر خواهد بود. ضمناً میزان مذکور توسط شهرداریها مطلقاً قابل تملک و واگذاری با قیمت و هزینه کارشناسی رسمی نیز می باشد. علی ایحال مقدار «تا بیست و پنج درصد از باقی مانده اراضی» نیز می بایست مطابق با طرح جامع و تفصیلی برای رفع نیاز احداث شوارع و معابر عمومی شهر مطابق با طرح های مذکور از مالکین دریافت شود و در غیرآن دریافت سهمی بدون وجود معابر و شوارع در طرح مصوب از مالکین توجیه قانونی نخواهد داشت. ضمن اینکه در صورت دریافت شوارع و معابر با استناد به ماده ٢۴ قانون مدنی شوراع عمومی را هیچ کس نمی تواند تملک نماید و وفق تبصره ۶ ماده ٩۶ قانون شهرداریها شوارع داخل محدوده قانونی طرح های هادی، جامع وتفصیلی جهت نگهداری در اختیار شهرداری قرار دارند. با این استدلال جمع بین شقوق مختلف مقادیر مقرر در تبصره ٣ ماده ١٠١ قانون مذکور به دلیل مغایرت نهاد و اصول آنها با یکدیگر غیرمقدور بوده و بدین توضیح استدلال مدیرکل دفتر امور شهری در بند ٣ بخشنامه ٢٠۶٨٢ مبنی بر اخذ مطلق مقدار ۴٣/٧۵ درصد از اراضی بیش از ۵٠٠ مترمربع خارج از حدود اختیارات و مخالف تصریح قانون مصوب می باشد،مضاف بـه اینکه تفسیر و رفع ابهام از قوانین عادی نیز از وظایف مرجع قانونگذاری است و مدیرکل دفتر امور شهری استانداری در این خصوص صلاحیتی ندارد. لذا از متن قانون چنین مستفاد می گردد که حداکثر میزان سهم قابل تملک و واگذاری توسط شهرداریها حداکثر تا سقف ٢۵ درصد از زمین مورد تقاضا است و لا غیر، من باب مثال از عدالت و انصاف به دور است که از مالکی که قطعه زمینی به مساحت یک هزار مترمربع و با کاربری مسکونی که ملک وی خارج از شارع عمومی طرح تفصیلی مصوب نیز قرار گرفته است همانند مالک زمینی که دارای ده هزار مترمربع زمین و دارای کاربریهای عمومی، خدماتی و معابر و شوارع مصوب داخل طرح تفصیلی است از هر دوی آنها ۴٣/٧۵ درصد زمین بدون رعایت سقف مقرر در قانون موضوعه، حق السهم تفکیک یا افراز دریافت نمود.

لذا با عنایت به مراتب معنونه به شرح فوق و اینکه علی الظاهر تفسیر و رفع ابهام در قوانین وفق اصل ٧٣ قانون اساسی (منشور و میثاق ملی) از وظایف مقنن بوده و خارج از اختیارات دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی می باشد، رسیدگی عاجل و صدور حکم به نقض و ابطال بند ٣ بخشنامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری آذربایجان غربی مورد استدعاست. »

متن مقرره مورد اعتراض به قرار زیر است:

«٣ـ در هر حال حق السهم شهرداری ۴٣/٧۵ درصد می باشد. »

در پاسخ به شکایت مذکور، مشاوران استاندار و مدیرکل بازرسی، مدیریت عملکرد و امور حقوقی به موجب لایحه شماره ١٩/١٢/١٣٩۵ ـ٢٩٣٢۴/٩۵/١۴ توضیح داده است که:

« مدیر محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: پاسخ لایحه آقای رستگار امینی

سلام علیکم

احتراماً، عطف به اخطاریه پرونده کلاسه ١٢۶٨/٩۵ ـ ١٣٩۵/١١/١٨ و شماره پرونده ٩۵٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٠٠٠٧٧٨ در خصوص ارسال نسخه دوم دادخواست آقای رستگار امینیان مبنی بر درخواست ابطال بند ٣ نامه شماره ٢٠۶٨٢ـ ١٣٩٣/٣/١٩ مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری که در تاریخ ١٣٩۵/١٢/۴ ابلاغ گردیده است پاسخ آن به شرح آتی جهت استحضار اعلام می شود:

با عنایت به اینکه شهرداریهای تابعه استان در نحوه محاسبه حق السهم شهرداری در تفکیک اراضی به صورت سلیقه ای و هر کدام بر اساس تفسیر و برداشت خود از مفاد ماده واحده اصلاح ماده ١٠١ قانون شهرداریها اقدام می نمودند. این امر موجبات نارضایتی شهروندان و تضییع حقوق آنان و شهرداری را فراهم می نمود. دفتر امور شهری و شوراها در جهت جلوگیری از تشتت و حل مشکل و نیز اجرای صحیح قانون، طی نامه معترض عنه ضمن تأکید بر رعایت مفاد ماده واحده موصوف، در بند ٣ نامه به استناد تبصره ٣ ماده ١٠١ اصلاحی، حق السهم شهرداری را در کل ۴٣/٧۵ درصد (بیست و پنج درصد از کل زمین برای تأمین سرانه فضای عمومی و خدماتی و بیست و پنج درصد از هفتاد و پنج درصد باقیمانده برای تأمین اراضی مورد نیاز احداث شوارع و معابر عمومی شهر) معین کرده است که دقیقاً بر اساس مفاد ماده قانونی می باشد. با عنایت به مراتب فوق نامه صادره از دفتر امور شهری و شوراها مغایرتی با ماده واحده اصلاح ماده ١٠١ قانون شهرداریها نداشته و دقیقاً با رعایت مفاد آن صادر شده است، لذا رد شکایت شاکی مورد استدعاست. »

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/٩/٢٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

چون مطابق تبصره ٣ ماده ١٠١ اصلاحی قانون شهرداری مصوب سال ١٣٩٠ حق السهم شهرداری حداکثر تا ۴٣/٧۵ بر اساس ارزش افزوده ایجاد شده در املاک مورد درخواست تفکیک است و در بند ٣ مصوبه مورد شکایت حق السهم شهرداری را به صورت ثابت میزان ۴٣/٧۵ درصد تعیین کرده است خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص می شود و به استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی