رأی شماره های ۴٩٢ ـ ۴٩١ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: شکایت به طرفیت شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) قابل طرح در شعب دیوان می باشد
١۵/٨/١٣٩۵ ٢٧۶ـ ٩۵/٨٢٧/هـ شماره

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۴٩٢ ـ ۴٩١ مورخ ١٣٩۵/٧/٢٧ با موضوع:

«شکایت به طرفیت شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) قابل طرح در شعب دیوان می باشد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و سرپرست هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

کلاسه پرونده: ٢٧۶/٩۵ و ٨٢٧

تاریخ دادنامه: ١٣٩۵/٧/٢٧

شماره دادنامه: ۴٩٢ ـ ۴٩١

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: شرکت خدمات هوایی کشور آسمان

موضوع خواسته: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: شعب دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست کارکنان شرکت خدمات هوایی آسمان و به خواسته مطالبه حقوق استخدامی خویش، آراء متعارض صادر کرده اند. بدین نحو که بعضی از شعب دیوان با این استدلال که شرکت خدمات هوایی آسمان که شرکت دولتی بوده و به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شده است، این واگذاری تأثیری در ماهیت شرکت ندارد و به خواسته رسیدگی کرده و در ماهیت تصمیم مقتضی اتخاذ کرده اند. اما شعبی دیگر از دیوان عدالت اداری با این استدلال که شرکت خدمات هوایی آسمان به موجب تصویب نامه شماره ۴٧٧٢١/ت٢٧۶٢١ ـ ١٣٨١/٩/٢۴ نمایندگان ویژه رئیس جمهور به بخش خصوصی واگذار شده و مقررات قانون کار درخصوص موضوع حاکم است و شکات باید شکایت خویش را در هیأتهای حل اختلاف کار طرح کنند، دیوان عدالت اداری را در رسیدگی به خواسته صالح تشخیص نداده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه ١٨ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٣١٠٠/٨۴/١٨ با موضوع دادخواست آقای سعید مدبر به طرفیت شرکت خدمات هوایی کشور آسمان و به خواسته اعاده به کار خلبانی به موجب دادنامه شماره ۶٠ ـ١٣٨۵/١/٢٢ به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

در مورد ایراد هواپیمایی آسمان به صلاحیت دیوان نظر به این که صندوق بازنشستگی کشوری از جمله دستگاههای موضوع اصل ١٧٣ قانون اساسی و ماده ١١ قانون دیوان عدالت اداری می باشد و واگذاری مورد ادعای دستگاه مذکور به صندوق بازنشستگی تأثیری در صلاحیت دیوان نداشته لذا قرار رد ایراد مطروحه صادر و اعلام می گردد و در مورد اصل شکایت مطروحه نظر به این که پست سازمانی شاکی حسب حکم کارگزینی خلبان هواپیمای ٧٢٧ بوده و قانوناً بدون رضایت مستخدم نمی توان پست سازمانی وی را تغییر داد و لازمه تغییر دادن پست سازمانی و تنزل مقام ارتکاب تخلف اداری مستلزم اعمال مجازات مذکور نبوده تا در مورد وی اعمال گردد و اعمال این مجازات نیز در صلاحیت هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری بوده و این که شاکی دارای گواهی سلامت جهت خلبانی و گواهینامه خلبانی حمل و نقل هوایی به شماره ٨٧١ ـ ١٣٨۵/١/٢٠ می باشد و موضوعات کمیسیون پزشکی وی با صدور گواهی سلامت منتفی گردیده علی هذا حکم به ورود شکایت و اعاده به کار شاکی در پست سازمانی خلبانی هواپیمای ٧٢٧ صادر و اعلام می گردد حکم صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.رأی مذکور به موجب رأی شماره ۵۶۴ ـ ١٣٨۵/۶/٨ شعبه ۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

ب: شعبه ٩ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده ۴۵۵/٨۴/٩ با موضوع دادخواست خانم زهرا نشاط پرور به طرفیت شرکت خدمات هوایی کشور آسمان و به خواسته بازگشت به کار و پرداخت حقوق معوقه به موجب دادنامه شماره ١٠۴٣ ـ ١٣٨۶/۶/٣١ به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

با عنایت به این که مقررات قانون کار در خصوص شاکی جاری و ساری است شاکی باید علی الاصول دعوی خویش را در هیأت های تشخیص و حل اختلاف اداره کار مطرح نماید آراء صادره از سوی هیأت ها قابل رسیدگی و اعتراض در دیوان است لهذا شکایت به کیفیت مطروحه از مصادیق ماده ١٣ قانون دیوان عدالت اداری خارج است. شعبه قرار رد شکایت مطروحه را صادر می نماید، قرار صادره قطعی است.

ج: شعبه ٢١ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده ١۶٣٩/٢١/٨١ با موضوع دادخواست آقای سیدحسین کربلایی به طرفیت شرکت خدمات هوایی کشور آسمان و به خواسته بازگشت به کار و پرداخت حقوق معوقه به موجب دادنامه شماره ١۶۶١ ـ ١٣٨٢/١٠/٢٨ به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

پس از بررسی دادخواست تقدیمی شاکی و ملاحظه مندرجات لایحه دفاعیه ثبت به شماره ٣٧٣٢ ـ ١٣٨١/١٠/٢۵ و نظر به این که شرکت خدمات هوایی کشور آسمان به استناد تصویب نامه مورخ ١٣٨١/٩/٢۴ به بخش حقوقی واگذار گردیده و ماهیت خصوصی دارد و بر طبق ماده ١١ قانون دیوان عدالت اداری فقط شکایت علیه شرکتهای دولتی قابل رسیدگی می باشد لذا با پذیرش ایراد خوانده و ملاحظه تغییر اساسنامه و تصمیم هیأت مدیره که در روزنامه رسمی انتشار یافته شکایت شاکی به کیفیت مطروحه قابلیت استماع نداشته و قرار رد آن صادر و اعلام می شود قرار صادره ظرف مهلت ٢٠ روز قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/٧/٢٧ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف ـ در ارتباط با اینکه در رسیدگی به دادخواست شکات، شعب دیوان عدالت اداری در ابتدای امر صالح به رسیدگی است یا اینکه شکات ابتدا باید به هیأتهای حل اختلاف کار مراجعه کنند بین آراء شعب دیوان عدالت اداری به شرح مندرج در گردش کار تعارض محرز است.

ب ـ مطابق لایحه قانونی راجع به تشکیل شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) مصوب سال ١٣۵٩ ،این شرکت متعلق به دولت اعلام شده است. به موجب ماده ١٢٩ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ١٣٧٩ به دولت اجازه داده شده نسبت به واگذاری سهام شرکت هواپیمایی آسمان به بخشهای تعاونی و خصوصی داخلی اقدام کند و مطابق تصمیم نامه شماره ۴٧٧٢١/ت٢٧۶٢١هـ ـ ١٣٨١/٩/٢۴ نمایندگان ویژه رئیسجمهور، مالکیت دولت نسبت به صددرصد سهام و سایر حقوق و امتیازات مربوط در شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شده است. به لحاظ اینکه شرکت یاد شده به بخش تعاونی و خصوصی واگذار نشده بود، در رأی شماره ٣۴ ـ ١٣٨٣/١٢/۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مصوبه فوق الذکر ابطال شد. متعاقباً قانونگذار در قانون استفساریه راجع به ماده ١٢٩ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ١٣٨٣ اعلام کرد تجویز واگذاری شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) به بخش تعاونی و خصوصی مصرح در ماده ١٢٩ قانون برنامه سوم، نافی واگذاری آن شرکت به صندوق بازنشستگی کشوری نیست. نظر به اینکه دلیلی بر واگذاری شرکت مذکور به بخش تعاونی و خصوصی وجود ندارد و از طرفی به نهادهای عمومی غیردولتی نیز واگذار نشده و ماده ۴ اساسنامه صندوق بازنشستگی کشوری موضوع تصویب نامه شماره ١۴٧۴۴٨/ت٣٧٣٠٩هـ ـ ١٣٨٧/٨/٢٢ هیأت وزیران که به موجب آن صندوق بازنشستگی وابسته به سازمان تأمین اجتماعی اعلام شده بود به موجب نظریه مورخ ١٣٨٧/١٠/١۴ رییس مجلس شورای اسلامی با این دلیل که وابسته نمودن صندوق به سازمان تأمین اجتماعی بدون کسب مجوز از مجلس شورای اسلامی مغایر قانون است، ملغی الاثر شده است، بنابراین ماهیت دولتی شرکت آسمان کماکان محفوظ است و با توجه به حکم ماده ١٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ که در آن مقرر شده شعب دیوان عدالت اداری صلاحیت رسیدگی به شکایت از تصمیمات و اقدامات شرکت های دولتی را نیز دارند، شکایت از شرکت خدمات هوایی کشور (آسمان) قابل طرح و رسیدگی در شعب دیوان عدالت اداری است و در نتیجه رأی شعبه هجدهم دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۶٠ ـ ١٣٨۵/١/٢٢ که در شعبه پنجم تجدیدنظر دیوان قطعی شده است صرفنظر از ماهیت آن، در حد پذیرش صلاحیت دیوان در رسیدگی به خواسته صحیح و منطبق با مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی