رأی شماره ۴٠۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی مبنی بر اطلاق «مدیران دستگاه اجرایی» به «مدیرکل یا بالاتر و همتراز آن»
شماره ٩۴/٧۵١/هـ ٢١ /۵ /١٣٩۶

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۴٠۵ مورخ ١٣٩۶/۵/٣ با موضوع:

«ابطال بند٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی مبنی بر اطلاق «مدیران دستگاه اجرایی» به «مدیرکل یا بالاتر و همتراز آن».» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و سرپرست هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩۶/۵/٣

شماره دادنامه: ۴٠۵

کلاسه پرونده : ٧۵١/٩۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : آقای جمال بابایی

موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی موضوع دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی

گردش کار : شاکی به موجب دادخواست ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی موضوع دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«احتراماً، به استحضار می رساند قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی در سال ١٣٧٢ تصویب و آیین نامه آن نیز به موجب تصویب نامه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵/هـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ هیأت وزیران مصوب و در بند ٣ آن مقرر گردیده مدیران دستگاههای
اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا تاریخ این تصویبنامه حداقل ١٠ سال در امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند، در صورتی که ظرف ۶ ماه پس از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه هیأت ارائه بدهند، به تشخیص هیأت و مشروط به داشتن سایر شرایط از آزمونهای موضوع این بند معاف خواهند شد. این آیین نامه در سال ١٣٨٩ بر اساس تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه شماره ٢٣۵٠۶٨/ت۴۵٣٩٨/هـ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ مورد اصلاح قرار گرفت و با حذف مدت ۶ ماه (از تصویب نامه اولیه) به عنوان تبصره دائمی تبدیل گردید و ضوابط اجرایی این مصوبه در تاریخ ١٣٩٠/١٠/١٠ به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است. چون در قانون مربوطه و تصویب نامه های فوق الذکر و همچنین ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارایی عبارت «مدیران دستگاههای اجرایی» به صورت عام مورد خطاب قرار گرفته و تعریف «دستگاه اجرایی» بر اساس ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ١٣٨۴/٧/٨ و نیز تعریف «مدیران دستگاههای اجرایی» به استناد تبصره ۴ ماده ۵۴ قانون مدیریت خدمات کشوری مورد تعریف قرار گرفته و با عنایت به اینکه به موجب ماده ١ تصویب نامه شماره ٢٠۶/۶۶۴٣ ـ ١٣٩٠/٣/٢٢ رئیس جمهور و رئیس شورای عالی اداری تصریح گردید «تمامی عناوین پستهای مدیریتی و سرپرستی دستگاههای اجرایی به عنوان مدیر حرفه ای تلقی می گردند» و به موجب ماده ٢ همین تصویب نامه مقرر گردیده که تمامی مدیران حرفه ای در سه سطح (سطح یک ـ مدیران حرفه ای ارشد و سطح دو مدیران حرفه ای میانی و سطح سه مدیران حرفه ای پایه) طبقه بندی و احصاء گردیده اند.

اینجانب بر اساس احکام شماره ۴٧۴۵۶ ـ ١٣٨٠/٨/١۵ و ٢۴٠/۶٨٨٠ ـ ١٣٨۴/۴/١٨ سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ ١٣٨٠/٨/١۵ تا تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ به ترتیب در سمت رئیس و ممیزکل مالیاتی شهرستان گرمسار و معاون مدیرکل و سرپرست اداره امور مالیاتی شهرستان شاهرود، مشغول انجام وظیفه بوده و در تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ بازنشسته شده ام و رشته شغلی اینجانب در طی این ١١ سال مدیر دارایی تعریف شده است و بنابراین سمتهای مورد تصدی اینجانب در ١١ سال پایانی خدمت به عنوان مدیر پایه و مدیر میانی تعریف شده و اینجانب تقاضای خـود را در اجـرای تبصره ٣ بنـد ز ماده ٣ آیین نامه تعیین صلاحیت حسابـداران رسمی و چگونگی انتخاب آنها (موضوع تصویب نامه های شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/هـ ـ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه ٢٣۵٠۶٨/ت/۴۵٣٩٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ درخواست خود را مبنی بر معافیت از آزمون حسابداران رسمی سال ١٣٩٣ به هیأت تشخیص ارسال که برابر نامه شماره ١٧/٢١٢۵۵۶ـ ١٣٩٣/١٢/١٨ سرپرست معاونت تشخیص صلاحیت حرفه ای مرکز اعلام داشتند که به دلیل دارا نبودن حداقل ١٠ سال سابقه مدیریتی قابل قبول در دستگاههای اجرایی مشمول معافیت از آزمون حسابدار رسمی نخواهید بود و دلیل آن را «دستورالعمل مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی» اعلام نمودند.

با ملاحظه و بررسی دستورالعمل مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی مشخص شد که هیأت مذکور بدون داشتن صلاحیت و اختیار قانونی در مقام تعریف و تفسیر «مدیران دستگاههای اجرایی» برآمده و بنا به سلیقه و نظر خود عبارت «مدیران دستگاههای اجرایی» را به عبارت «مدیرکل یا بالاتر یا همتراز آنها» تغییر داده و با این عمل مسیر برخورداری از حکم قانون را به نفع افراد خاص تغییر داده و چون در قانون مربوطه و تصویب نامه های آن و ضوابط اجرایی «مدیران» به صورت عام مورد خطاب قرار گرفته و این عمل و اقدام هیأت، مشمول عام قانون را محدود و مقید به اشخاص خاص نموده و ضمن ایجاد تبعیض بین مدیران، موجبات تضییع حقوق بسیاری از مدیران از آنان را فراهم ساخته که این عمل بر خلاف منظور مقنن و خارج از حدود اختیارات هیأت تشخیص می باشد. لذا بنا به مراتب و دلایل فوق استدعای بررسی و صدور رأی بر ابطال بند ٢ دستورالعمل مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت تشخیص (مربوط به ضوابط اجرایی مصوب ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارایی) مورد تقاضاست. »

شاکی همچنین به موجب لایحه تکمیلی مورخ ١٣٩۴/۴/٢٠ اعلام کرده است که:

« ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

با سلام و احترام به استحضار می رساند، ماده واحده «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنها» در تاریخ ١٣٧٢/١٠/٢١ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و به موجب تبصره ١ این قانون، مقرر گردید «شرایط و ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنها مطابق آیین نامه ای می باشد که به پیشنهاد وزیر امور اقتصاد و دارائی به تصویب هیأت وزیران می رسد.» که هیأت وزیران بـه موجب تصویب نامه شماره ٩٠۴۵ ت ١٣٨٧۵ /هـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣،آیین نامه مذکور را تصویب و در ماده ١ آن هیأتی به نام «هیأت تشخیص صلاحیت حسابدارن رسمی» تشکیل و ضمن تعیین حدود وظایف و اختیارات هیأت مذکور، به موجب تبصره ٣ بند «ز» ماده ٣ آن مصوب نمودند که «مدیران دستگاههای اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا تاریخ تصویب این آیین نامه، حداقل ١٠ سال در امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند، در صورتی که ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه هیأت ارائه بدهند به تشخیص هیأت و مشروط بـه داشتن سایر شرایط در ایـن ماده، از آزمـونهای موضوع این بند معاف خواهند بود».بر این اساس پس از طی مراحل قانونی در سالهای ١٣٨٠ و ١٣٨١ اولین گروه حسابدارن رسمی به تعداد ١٠٣٩ نفر شامل ٧۵٩ نفر از مدیران ارشد، مدیران فنی و سرپرستان حسابرسی شاغل در سازمان حسابرسی و ٢٨٠ نفر از مدیران دستگاههای اجرایی و ممیزین کل شاغل در وزارت امور اقتصادی و دارائی، با استفاده از معافیت از آزمون مندرج در تبصره های ٢ و ٣ بند «ز» ماده ٣ آیین نامه تعیین صلاحیت حسابدارن رسمی و چگونگی انتخاب آنها، توسط هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی انتخاب و اعلام و مجوز حسابدار رسمی را دریافت نمودند که سوابق همه این افراد در هیأت مذکور موجود می باشد. در سال ١٣٨٩ بر اساس تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٧/هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه مورخ ١٣٨٩/١٠/١٩ هیأت وزیران، تبصره ٣ بند «ز» ماده ٣ آیین نامه مذکور اصلاح و با حذف عبارت «تا تاریخ تصویب این آیین نامه» و نیز عبارت «در صورتی که ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه ارائه دهند» این تبصره به عنوان یک تبصره دائمی تبدیل و به این صورت تصویب
گردید که: «مدیران دستگاههای اجرائی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی،محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند بـه تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارائی و مشروط بــه داشتن سایر شرایط مذکور در ایـن ماده، از آزمونهای مندرج در ایـن بند معاف خواهند شد».

ضوابط اجرائی این مصوبه، به پیشنهاد هیأت تشخیص در تاریخ ١٣٩٠/١٠/١٠ توسط وزیر امور اقتصادی و دارائی تصویب و بر اساس بند ١ سایر موارد این ضوابط، مقرر شد «متقاضیان (معاف از آزمون) باید دارای ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط (به تشخیص هیأت تشخیص) بر اساس احکام رسمی صادره در دستگاههای اجرایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی باشند».

بنابراین همان گونه که ملاحظه می فرمایند، هم در قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران و هم در تصویب نامه شماره ٩٠۴۵ ت١٣٨٧۵/هـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ و نیز تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و همچنین ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارائی، عبارت «مدیران دستگاههای اجرائی» به صورت عام مورد خطاب قرار گرفته و از آنجا که تعریف «دستگاه اجرائی» بر اساس ماده۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ١٣٨۶/٧/٨ و نیز «مدیران دستگاههای اجرائی» به استناد تبصره ۴ ماده ۵۴ قانون مذکور مورد تعریف قرار گرفته و با عنایت به اینکه به موجب ماده ١ تصویب نامه شماره ٢٠۶/۶۶۴٣ ـ ١٣٩٠/١٠/٢٣ رئیس جـمهور و رئیس شـورای عـالی اداری تصـریح گـردیده، «تـمامی عناوین پستهای مدیریتی و سرپرستیدستگاههای اجرائی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری… مدیران حرفه ای تلقی می شوند.» و به موجب ماده ٢ همین تصویب نامه تمامی مدیران حرفه ای مشمول دستورالعمل فوق در سه سطح، که سطح یک ـ مدیران حرفه ای ارشد شامل: مدیران عامل شرکتها، روسای سازمانها، مؤسسات دولتی، مراکـز مستقل و سمتهای مدیریتی هم سطح و سطح دو ـ مدیران حرفه ای میانی: شامل مدیران کل و معاونین آنها، فرمانداران و معاونین آنها، معاونین شرکتها، سازمانها، مؤسسات دولتی و مراکز مستقل و سمتهای مدیریتی هم سطح و سطح سه ـ مدیران حرفه ای پایه: شامل رؤسای ادارات، سرپرستان، رؤسای گروهها، بخشداران و معاونین آنها و سمتهای مدیریتی هم سطح، طبقه بندی و احصاء شده اند.از آنجا که اینجانب بر اساس حکم شماره ۴٧۴۵۶ ـ ١٣٨٠/٨/١۵ ُ رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور به سمت رئیس و ممیز کل اداره امور اقتصادی و دارائی شهرستان گرمسار منصوب و تا تاریخ ١٣٨۴/۶/٢٠ در این سمت مشغول انجام وظیفه بوده و از تاریخ ١٣٨۴/۴/٢١ بر اساس حکم شماره ٢۴٠/۶٨٨٠ ـ ١٣٨۴/۴/١٨ معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور مالیاتی کشور به سمت معاون مدیرکل و سرپرست اداره امور مالیاتی شهرستان شاهرود منصوب و تا تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ عهده دار مسئولیت بوده و در این تاریخ، در همین سمت بازنشسته شده ام و بر اساس احکام صادره، رشته شغلی اینجانب در این سمتها «مدیر دارائی» تعریف شده است.

بنابراین چون محل خدمت اینجانب در دستگاههای اجرائی مصرح در قانون بوده و سمتهای مورد تصدی اینجانب نیز در ١١ سال پایانی خدمت، بنا به مراتب و مستندات فوق، به عنوان سمت مدیریتی تعریف شده و در نتیجه بیش از ١٠ سال سابقه مدیریتی دستگاههای اجرائی را داشته ام، در اجرای تبصره ٣ بند «ز» ماده ٣ آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنها، درخواست خود را مبنی بر معافیت از آزمون حسابداران رسمی سال ١٣٩٣ بـه هیأت مـذکور ارسال، کـه برابر نامه شماره ١٧/٢١٢۵۵۶ـ ١٣٩٣/١٢/١٨ سرپرست معاونت تشخیص صلاحیت حرفه ای مرکز، اعلام نمودند «که به دلیل دارا نبودن حداقل ١٠ سال سابقه مدیریتی قابل قبول در دستگاههای اجرائی، مشمول معافیت از آزمون حسابدار رسمی نخواهید بود.» و دلیل آن را،دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ مصوب هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی، مربوط به ضوابط اجرائی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارائی اعلام نمودند.پس از دریافت و بررسی و مطالعه دستورالعمل مشخص شد که هیأت تشخیص صلاحیت، در هنگام تهیه دستورالعمل مربوط بـه ضوابط اجرائی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارائی، در قسمتهای ١ـ ٢ و ٢ـ ٢ و ٣ـ ٢ و ۴ـ ٢ بند ٢ دستورالعمل، بدون داشتن صلاحیت و اختیار قانونی در مقام تعریف و تفسیر «مدیران دستگاههای اجرائی» برآمده و بنا به سلیقه و نظر خود، عبارت «مدیران دستگاههای اجرائی» را به عبارت «مدیرکل یا بالاتر یا همتراز آنها» تغییر داده و با این تغییر، اقدام به وضع قاعده جدیدی نموده و مسیر برخورداری از حکم قانون را به نفع افرادی خاص تغییر داده و شمول عام قانون را، محدود و مقید به اشخاصی خاص نموده و ضمن ایجاد تبعیض بین مدیران، موجبات تضییع حقوق بسیاری از آنان را فراهم نموده و از آنجا که با توجه به اصل ٧٣ قانون اساسی، شرح و تفسیر قوانین عادی در صلاحیت مجلس شورای اسلامی بوده و این عمل هیأت، بر خلاف منظور قانونگذار و خارج از حدود اختیارات هیأت تشخیص می باشد، لذا بنا به دلایل و مراتب فوق استدعای بررسی و صدور رأی بر ابطال بند ٢ دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرائی مذکور، مورد تقاضاست. »

متن بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ هیأت مذکور به قرار زیر است:

«٢ـ متقاضیان معافیت از آزمون که در بخش بند ١ سایر موارد ضوابط اجرایی به آن اشاره شده است می بایست:

١ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط در سمت مدیرکل یا بالاتر یا همتراز آنها در وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی بزرگ داشته باشند.

٢ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار با سمت ذیحساب (همتراز مدیرکل) در وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی بزرگ داشته باشند.

٣ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار مدیریت در سمت مدیرکل امور مالی یا بالاتر یا همتراز آنها در وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی،شرکتهای دولتی بزرگ و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی بزرگ داشته باشند.

۴ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار مدیریت در سمت مدیرکل امور حسابرسی یا بالاتر یا همتراز آنها در وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی، شرکتهای دولتی بزرگ مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی بزرگ داشته باشند. »

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون قضایی دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی به موجب لایحه شماره ٩١/٢۵٠٢٨٠ـ ١٣٩۴/١٢/٢۶ تصویر لایحه شماره ١٧/٢۴۵٠٣٠ـ ١٣٩۴/١٢/٢٢ رئیس مرکز عالی دادخواهی مالیاتی و تشخیص صلاحیت حرفه ای را ارسال کرده که متن آن به قرار زیر است:

«جناب آقای موحدی ساوجی

مدیرکل محترم دفتر حقوقی

با سلام و احترام

در پاسخ به نامه شماره ٩١/١۴٨٩٢۴ـ ١٣٩۴/٨/١٠ با کلاسه پرونده ٧۶۵۵/١۴ ـ ۴٠١ موضوع شکایت آقای جمال بابایی موارد ذیل اعلام می گردد:

١ـ تأیید صلاحیت مدیران دستگاههای اجرایی جهت معافیت از آزمون انتخاب حسابدار رسمی مطابق آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان موضوع مصوبه شماره ٩٠۴۵ت١٣٨٧۵/هـ ـ ١٣٧۴/۵/٢٢ و تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ ت۴۵٣٩٨هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ هیأت وزیران و همچنین اصلاحیه شماره ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ دبیر هیأت دولت انجام می پذیرد.

٢ـ بر اساس تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ هیأت وزیران متن زیر جایگزین تبصره (٣ ) بند (ز) ماده (٣ ) آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان موضوع تصویب نامه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵/هـ ـ ١٣٧۴/۵/٢٢ گردید:

تبصره٣ :مدیران دستگاههای اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی،محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند به تشخیص هیأت و مشروط به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمونهای موضوع این بند معاف خواهند بود.

٣ـ با توجه به اصلاحیه شماره ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ دبیر هیأت دولت عبارت «تشخیص هیأت» به عبارت «تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی» اصلاح گردید.

۴ـ براساس مصوبات فوق الذکر و اصلاحیه آن، ضوابط اجرای مصوبه مورخ ١٣٨٩/٨/١٩ هیأت وزیران در تاریخ١٣٩٠/١٠/١٠ مورد تأیید و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار گرفت.

۵ ـ در اجرای مصوبه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ هیأت وزیران و ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرایی توسط هیأت تشخیص صلاحیت در تاریخ ١٣٩٠/١٢/٢١ به تصویب رسیده است.

۶ ـ طبق بند ١ـ ٢ دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرای مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی، متقاضیان معافیت از آزمون انتخاب حسابداران رسمی می باید حداقل ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط در سمت مدیرکل یا بالاتر از آنها در وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی بزرگ داشته باشند و در بند ١ سایر موارد ضوابط اجـرایی مصوبه مـورخ ١٣٨٩/٨/١٩ هیأت وزیران به پذیرش سـابقه مدیریت مرتبط به تشخیص هیأت تشخیص تأکید گردیده است. لذا نامبرده به دلیل نداشتن شرط مذکور مشمول معافیت از آزمونهای مربوطه نگردیده است.

از نقطه نظر مشارالیه هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی بدون داشتن صلاحیت و اختیار قانونی، دستورالعمل مربوطه را تنظیم کرده است. لازم به ذکر است که دستورالعمل اجرایی و مصوبات هیأت در خصوص نحوه پذیرش سوابق و مدارک متقاضیان احراز عنوان حسابدار رسمی در راستای اختیاراتی که در آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و آیین نامه داخلی هیأت که به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است، می باشد. مراتب فوق الذکر به انضمام تصویر مستندات مربوطه جهت تنظیم لایحه دفاعیه به پیوست ایفاد می گردد. »

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/۵/٣ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

مطابق تبصره ١ ماده واحده قانون ا ستفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنها مصوب سال ١٣٧٢ مقرر شده است که شرایط و ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مطابق آیین نامه ای می باشد که به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیأت وزیران می رسد. به موجب مصوبه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵هـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ هیأت وزیران، آیین نامه مذکور تصویب شده و در ماده ١ آن هیأتی به نام هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی تشکیل می شود و در تبصره ٣ بند ز ماده ٣ آیین نامه مذکور اصلاحی به موجب مصوبه های شماره ۴۵٣٩٨/١٨٧۴۴٧هـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ مقرر شده است که: « مدیران دستگاههای اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند به تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی و مشروط به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمونهای موضوع این بند معاف خواهند بود .» نظر به اینکه در بند ٢ دستورالعمل مورد اعتراض برای اینکه متقاضیان احراز عنوان حسابدار رسمی از آزمون معاف شوند « مدیران دستگاه اجرایی » مصرح در تبصره ٣ بند ز ماده ٣ آیین نامه موصوف را به « مدیرکل یا بالاتر و همتراز آن » اطلاق کرده و از حدود اختیارات تعیین شده تجاوز نموده است، بنابراین بند ٢ بخشنامه مورد اعتراض مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ١٣ و ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی