رأی شماره ۵٣٩ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت ۴٨۶۴١هـ ١٣٩١/١٠/٣ هیأت وزیران و اصلاحیه شماره ٢١٧٨۵۵/ت۴٨۶۴١هـ ١٣٩١/١١/١ آن مبنی بر تجویز پرداخت پاداش پایان خدمت مازاد بر سی سال خدمت نسبت به کسانی که مجدداً به کارگیری شده اند به لحاظ مغایرت با قانون ابطال می شود
شماره ٩۴/١١۵۶/هـ ١٣٩۶/٧/١

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۵٣٩ مورخ ١٣٩۶/۶/٧ با موضوع:

« تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت ۴٨۶۴١هـ ١٣٩١/١٠/٣ هیأت وزیران و اصلاحیه شماره ٢١٧٨۵۵/ ت۴٨۶۴١هـ ١٣٩١/١١/١ آن مبنی بر تجویز پرداخت پاداش پایان خدمت مازاد بر سی سال خدمت نسبت به کسانی که مجدداً به کارگیری شده اند به لحاظ مغایرت با قانون ابطال می شود.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩۶/۶/٧

شماره دادنامه: ۵٣٩

کلاسه پرونده: ١١۵۶/٩۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: دیوان محاسبات کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٠/٣ هیأت وزیران و اصلاحیه شماره ٢١٧٨۵۵/ ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١١/١ آن

گردش کار: دیوان محاسبات کشور به موجب شکایت نامه شماره ٢٠٠٠٠/١٠۵٣ ـ ١٣٩۴/١٠/١٩ اعلام کرده است که:

«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراماً، در خصوص تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٠/٣ و اصلاحیه آن به شماره ٢١٧٨۵۵/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١١/١ موضوع اعاده به خدمت برخی بازنشستگان به استحضار می رساند:

١ـ مطابق ماده (٩١ ) اصلاحی قانون استخدام کشوری مصوب سال ١٣۵٩ از تاریخ تصویب این اصلاحیه اشتغال مستخدمین رسمی بازنشسته در مقامات مذکور در تبصره ماده ٣٢ یا ریاست مؤسسات و شرکتهای دولتی که انتصاب آن مستلزم صدور فرمان همایونی است مشروط به آن که به سن بازنشستگی اجباری نرسیده باشند اعاده به خدمت تلقی و مدت اشتغال به شرط پرداخت کسور بازنشستگی مقرر جزو مدت خدمت رسمی محسوب می گردد. وزراء و نخست وزیران که از تاریخ ٢٢ بهمن ماه ١٣۵٧ به این مقامات منصوب شده اند بدون رعایت شرط سن بازنشستگی اجباری اعاده به خدمت خواهند شد.

٢ـ وفق ماده (١٠۴ ) قانون مدیریت خدمات کشوری در هنگام تعیین حقوق بازنشستگی به کارمندانی که بیش از سی سال خدمت دارند به ازاء هر سال خدمت مازاد بر سی سال، دو و نیم درصد (٢/۵ (%رقم تعیین شده حقوق بازنشستگی علاوه بر حقوق تعیین شده محاسبه و پرداخت خواهد گردید.

٣ـ بر اساس ماده (١٠٧ ) همان قانون به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می شوند به ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر (تا سی سال) به اضافه وجوه مربوط به مرخصی های ذخیره شده پرداخت خواهد شد. آن قسمت از سابقه خدمت کارمند که در ازاء آن وجوه بازخریدی دریافت نموده اند از سنوات خدمتی که مشمول دریافت این وجوه می گردد کسر می شود.

۴ـ در اجرای عبارت اخیر ماده (١) اصلاحی قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه های ضروری به کارکنان دولت مصوب سال ١٣٨٠ ،خدمت مازاد بر سی سال در پرداخت پاداش موضوع این قانون قابل احتساب نخواهد بود.

۵ ـ مطابق بند (ت) ماده (٢٢۴ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه کلیه تصویب نامه ها، بخشنامه ها و دستورالعملها، تغییرات تشکیلات، تغییر ضرایب، جداول حقوقی و طبقه بندی مشاغل و افزایش مبناء حقوقی، اعطاء مجوز هر نوع استخدام و به کارگیری نیرو و همچنین مصوبات هیأتهای امناء که متضمن بار مالی برای دولت باشد در صورتی قابل طرح و تصویب و اجراء است که بار مالی ناشی از آن در گذشته محاسبه و در قانون بودجه کل کشور یا منابع داخلی دستگاه اجـرایی ذی ربط تأمین شده باشد. اقدام دستگاه اجرایی برخلاف این حکم، تعهد زائد بر اعتبار محسوب می شود.

با عنایت به مراتب فوق تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٠/٣ و اصلاحیه آن به شماره ٢١٧٨۵۵/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١/١١/١٣٩١ از حیث:

اولاً: توسعه دامنـه مـاده (٩١ (اصلاحی قانون استـخدام کشوری و مالاً ورود به حوزه تقنینی.

ثانیاً: تجویز پرداخت پاداش بازنشستگی مازاد بر ٣٠ سال مغایر با ماده (١ (اصلاحی قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه های ضروری به کارکنان دولت مصوب سال ١٣٨٠.

ثالثاً: عدم پیش بینی بار مالی ناشی از اجرا بر خلاف تصریح بند (ت) ماده (٢٢۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه مغایر قانون ارزیابی می گردد و لذا با عنایت به عدم اعلام مغایرت قطعی رئیس مجلس شورای اسلامی در خصوص مصوبه فوق الذکر و در اجرای مفهوم مخالف تبصره (٨ ) الحاقی به قانون نحوه اجراء اصول ٨۵ و ١٣٨ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با مسؤولیتهای رئیس مجلس شورای اسلامی و نیز ماده (١٢) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ مستدعی است در صورت صلاحدید دستور فرمایید موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد.»

متن تصویب نامه و اصلاحی آن به قرار زیر است:

تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ١٣٩١/١٠/٣ هیأت وزیران

«معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور

هیأت وزیران در جلسه مورخ ١٣٩١/٩/٨ به استناد اصل ١٣٨ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:

بازنشستگانی که به عنوان افراد مندرج در بندهای (الف)، (ب)، (ج)، (د) و (هـ) ماده (٧١ ) قانون مدیریت خدمات کشوری به کارگیری شده یا می شوند، در صورت تمایل، از مصادیق ماده (٩١ ) قانون استخدام کشوری تلقی و از زمان اشتغال مجدد اعاده به خدمت محسوب می شوند و چنانچه به این افراد قبلاً پاداش پایان خدمت و خرید مرخصی پرداخت شده باشد در صورت بازنشستگی جدید ناشی از اعاده به خدمت به ازای مدت اشتغال مجدد نیز مشمول پاداش پایان خدمت و خرید مرخصی بوده و حقوق بازنشستگی آنان بر اساس وضع اخیر تعیین، برقرار و پرداخت می شود ـ معاون اول رئیس جمهور»

تصویب نامه اصلاحی شماره ٢١٣٨۵۵/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١١/١ هیأت وزیران:

«معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور

هیأت وزیران در جلسه مورخ ١٣٩١/١١/١ به استناد اصل ١٣٨ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:

در تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٠/٣ عبارتهای «(الف) و (ب)» و « (د) و (هـ)» حذف می شوند. ـ معاون اول رئیس جمهور»

در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست معاونت امور حقوقی دولت به موجب لایحه شماره ٢٩۴۴٩/١٨۴٧٨ـ١٣٩۵/٣/١ توضیح داده است که:

«جناب آقای دربین

مدیرکل محترم هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری

با سلام و احترام:

در خصوص دادخواست مربوط به پرونده شماره ١١۵۶/٩۴ـ١٣٩۴/١٢/١ راجع به ابطال تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ١٣٩١/١٠/٣) موضوع مجوز اشتغال و پرداخت پاداش پایان خدمت به بازنشستگان موضوع ماده ٧١ قانون مدیریت خدمات کشوری در صورت اعاده به خدمت) و اصلاحیه آن ضمن ایفاد تصویر نامه شماره ۴٩٨٣٢٧ ـ ١٣٩۵/٢/١٩ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعلام می دارد:

دیوان محاسبات کشور تصویب نامه یاد شده را از جهت توسعه حکم قانون، تجویز پرداخت پاداش پایان خدمت بیش از ٣٠ سال و عدم پیش بینی بار مالی مغایر قانون تلقی نموده و با توجه به عدم اعلام ایراد رسمی رئیس مجلس شورای اسلامی در خواست رسیدگی به موضوع را مطرح کرده است.

١ـ با توجه به معتبر بودن ماده (٩١ ) قانون استخدام کشوری، به موجب بند «ب» ماده (۶۵ (قانون برنامه پنجم توسعه و اینکه مقامات مندرج در تبصره (١ ) ماده (٣٢) قانون استخدام کشوری و ماده (٧١ ) قانون مدیریت خدمات کشوری، توسط قانونگذار مورد تصریح قرار گرفته است لذا از این لحاظ با توجه به ذکر و قید «مقامات»، ممنوعیتی برای اعاده به خدمت آنان وجود ندارد. تصریح موضوع در تصویب نامه شماره ١٩٢٩٠٩/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٠/٣ مبنی بر اینکه «از زمان اشتغال مجدد اعاده به خدمت محسوب می شوند»

توسعه دامنه ماده (٩١ (اصلاحی قانون استخدام کشوری تلقی نمی شود و اشکال وارده مبنی بر اینکه موضوع ورود به حوزه تقنینی،
منتفی است.

٢ـ در صورتی که مقامات موضوع ماده (٧١) قانون مدیریت خدمات کشوری و بندهای ذیل آن بر اساس ماده (٩١ ) قانون استخدام کشوری اعاده به خدمت شوند، هم چنان که در تصویب نامه یاد شده این موضوع مورد تصریح قرار گرفته است، مدت اشتغال آنان به شرط پرداخت کسور بازنشستگی جزء خدمت رسمی محسوب می گردد و از لحاظ پرداخت پاداش پایان خدمت تا سی سال خدمت،مشمول ماده (١٠٧) قانون مدیریت خدمات کشوری قرار می گیرند و با توجه به قید قانونگذار در این ماده مبنی بر «تا سی سال»

پرداخت پاداش مازاد بر سی سال به هر صورت منتفی است.

٣ـ نسبت به تصویب نامه یاد شده و اصلاحیه آن به شماره ٢١٣٨۵۵/ت۴٨۶۴١هـ ـ ١٣٩١/١٢/١ توسط هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت مجلس شورای اسلامی طی نامه شماره ٧٩٩٨٣هـ/ب ـ ١٣٩١/١٢/٢٧ ایراد مقدماتی وارد نموده ولیکن منجر به اعلام ایراد رسمی از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی نگردیده است.

۴ـ در قسمت اخیر دادخواست دیوان محاسبات اشاره شده است که با توجه به عدم ایراد قطعی رئیس مجلس نسبت به مصوبه یاد شده درخواست رسیدگی در دیوان عدالت اداری را دارند. عنایت دارند که موضوع اعلام نظر رئیس مجلس شورای اسلامی از مصادیق ماده واحده تبصره (٨ ) الحاقی به قانون نحوه اجرای اصول (٨۵) و (١٣٨ ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با مسئولیتهای رئیس مجلس شورای اسلامی مصوب ١٣۶٨ و اصلاحات بعدی آن مصوب ١٣٨٨/١١/٣٠ مجلس شورای اسلامی است که اقدام لازم در این مورد هم انجام گرفته است و النهایه پس از طرح ایراد مقدماتی با توجه به دفاعیات مطرح شده احتمالاً ایراد مقدماتی را وارد ندانسته و نظر بر اعلام ایراد رسمی نداشته اند.

۵ـ بر اساس بند (٣ ) نامه صدرالذکر سازمان مدیریت و برنامه ریزی، اعتبار لازم برای پرداخت پاداش پایان خدمت کارمندان از محل اعتبارات هزینه ای دستگاهها قابل پرداخت است و از این جهت حکم مصوبه موجب تحمیل بار مالی نبوده تا مغایر قانون تلقی گردد. با توجه به مراتب فوق تقاضای رد شکایت را دارد.»

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/۶/٧ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

نظر به اینکه مطابق ماده ١٠٧ قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده است به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می شوند بـه ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر تا سی سال به اضافه وجوه مربوط به مرخصیهای ذخیره شده پرداخت خواهد شد، بنابراین اطلاق مصوبه مورد اعتراض در حدی که ناظر بر تجویز پرداخت پاداش پایان خدمت مازاد بر سی سال خدمت نسبت به کسانی که مجدداً به کارگیری شده اند، مغایر قانون است و با استناد به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود. با اعمال ماده ١٣ قانون پیش گفته و تسری ابطال مصوبه به زمان تصویب آن موافقت نشد.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی