رای شماره ٨۴٨ هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن ۵٠ سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور
١٣٩٨/۵/١۶ ٩٧٠٠٨٠۴شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخـه از رأی هیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠٨۴٨ مورخ ١/۵/١٣٩٨ با موضوع: «ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن ۵٠ سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین
تاریخ دادنامه: ١/۵/١٣٩٨ شماره دادنامه: ٨۴٨ شماره پرونده: ٩٧/٨٠۴
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حسین کاویانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن ۵٠ سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن ۵٠ سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً به استحضار می رساند اینجانب حسین کاویانی متولد ١٠/۴/١٣۴٨ و ٢٧ سال و اندی سابقه خدمت و شغل پرستار کارمند دانشگاه علوم پزشکی شیراز و شاغل در بیمارستان امام خمینی شهرستان آباده هستم و دارای ۴ ماه خدمت داوطلبانه در جبهه در سال ١٣۶۶ و یک ماه در سوریه در سال ١٣٩۵ هستم و بر اساس مفاد قوانین فوق الذکر و چون پرستاری از مشاغل سخت و زیان آور محسوب شده و شاغلان آن حداقل با ٢٠ سال سابقه خدمت و حسب مورد ۵ سال ارفاق می توانند بازنشسته شوند (وفق تبصره ١ ماده ١٠٣ قانون مدیریت خدمات کشوری) و ماده ٢٧ قانون جامع ایثارگران، مدت خدمت داوطلبانه جانبازان،رزمندگان، آزادگان و شهدا در جبهه قبل از استخدام و اشتغال در صورت تمایل جزء سنوات قابل قبول از لحاظ بیمه و بازنشستگی به ماخذ مشاغل سخت و زیان آور (یک به یک و نیم) محسوب می گردد. نظر به اینکه تقاضاهای بازنشستگی در سال ١٣٩۵ و مهر ماه ١٩٣۶ به دانشگاه علوم پزشکی و بیمارستان بدون پاسخ مانده و به طور شفاهی و پس از پیگیریهای مکرر اظهار داشتند که باید سن من ۵٠ سال باشد. با عنایت به اینکه مقنن در بند ج تبصره ١٨ قانون بودجه سال ١٣٩۴ و مواد ٢٨ و ٢٩ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ١٣٩٣ ،هیچ گونه اختیاری به دستگاه های اجرایی به منظور تعیین هرگونه شرط نظیر حدنصاب سن متقاضیان اعطاء نکرده تا از صدور احکام بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت ممانعت کنند، بنابراین اقدام دانشگاه علوم پزشکی شیراز خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط بوده و در صلاحیت آن نمی باشد. لذا با عنایت به متن قانون و شرایط مقرر که در زیر آورده می شود از محضر قضات شریف و دلسوز دیوان عدالت اداری تقاضا دارد نسبت به ابطال بخشنامه تعیین سن متقاضیان دانشگاه و الزام به پذیرش و صدور ابلاغ بازنشستگی اینجانب اوامر لازم صادر فرمایند. متن بخشنامه نحوه موافقت با بازنشستگی (مصوبه ۵٠٩۶٠ ـ ٣/۴/١٣٩۴ سازمان مدیریت، قانون بازنشستگی و بند «ج» تبصره ١٨ قانون بودجه ١٣٩۴ (و تنها شروط مندرج و قابل اجرا:
١ـ با مسئولیت بالاترین مقام (موضوع مواد ۵٢ و ۵٣ قانون محاسبات عمومی)
٢ـ بدون سنوات ارفاقی
٣ـ پرداخت کامل پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی (ماده ١٠٧ قانون مدیریت خدمات کشوری) حداکثر ۵% اعتبارات هزینه ای.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
««بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور» «شرایط متقاضیان»
ـ فقط مشمولین صندوق بازنشستگی کشوری
ـ مرد: ٢۵ سال سابقه خدمت و ۵٠ سال سن
ـ زن: ٢۵ سال سابقه خدمت بدون شرایط سنی
ـ زن: ٢٠ سال سابقه خدمت و داشتن بیماری خاص و صعب العلاج با داشتن گواهی پزشک و تأیید پزشک معتمد دانشگاه
ـ شاغل بودن دو سوم از کل خدمت در پست یا رشته شغلی مشاغل سخت و زیان آور الزامی است
ـ آخرین پست سازمانی در پستهای مشاغل سخت و زیان آور باشد «توضیحات به متقاضی قبل از ارائه درخواست»
ـ حقوق بازنشستگی بر اساس سابقه خدمت اصلی + سنوات ارفاقی
ـ پاداش پایان خدمت بر اساس سابقه خدمت اصلی (تعهد محضری حداقل ١٨ ماهه اخذ می گردد)
ـ بابت سنوات ارفاقی بدهی سهم مستخدم ٩ %آخرین حقوق* ماههای ارفاقی به عهده مستخدم می باشد
ـ حقوق بازنشستگی به نسبت حقوق شاغلی کاهش چشمگیری دارد «مدارک لازم»
ـ موافقت واحد محل خدمت بدون درخواست جایگزین همزمان و غیر همزمان و بدون قید و شرط
ـ موافقت معاونت مربوطه بدون درخواست جایگزین همزمان و غیر همزمان و بدون قید و شرط
ـ تعهد محضری فقط گواهی امضا در دفترخانه شود و نیازی به صدور سند نیست
ـ تکمیل فرم درخواست بازنشستگی
ـ پرونده خلاصه شده طبق چک لیست + کلیه جلدهای پرونده پرسنلی
ـ صدور حکم بازنشستگی با نوع حکم بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
ـ ارائه پرونده خلاصه شده طبق چک لیست به همراه حکم بازنشستگی جهت امضاء حکم الزامی است
ـ تاریخ اجرای حکم بازنشستگی ٢٩/١٢/١٣٩۶
ـ پرونده ها به طور کامل تا پایان آذر ماه تحویل اداره بازنشستگی شود.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی استان فارس به موجب لایحه شماره ص/٩٧/پ/٩/٢٠٨/٢۴٣۴۶ ـ ٢١/۶/١٣٩٧ توضیح داده است که:
«مدیر دفتر محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شماره پرونده: ٩٧٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٠٣٣١ شماره بایگانی شعبه: ٩٢٠٩٢
با سلام و احترام و با صلوت بر محمد و آل محمد (ص)
بازگشت به ابلاغ نامه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری موضوع شماره پرونده صدرالذکر در خصوص دادخواست آقای حسین کاویانی به خواسته ابطال بخشنامه دانشگاه ضمن ایفاد نامه شماره ٩٧/٢١٠٨٧٣٨ ـ ١٩/۶/١٣٩٧ مدیریت منابع انسانی دانشگاه به استحضار می رساند دستگاه های اجرایی فقط مجری قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی و هیأت وزیران می باشند و از خود قانون وضع نمی کنند و به استناد تبصره ٧ ماده ١ آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب ١٠/٢/١٣٨۵ موضوع تصویب نامه ٢٢۶٨۶ت/٣٣٧۵٠هـ ـ ۶/٣/١٣٨۵ هیأت وزیران و دستورالعمل نحوه بازنشستگی و محاسبه سنوات ارفاقی مربوط به مشاغل سخت و زیان آور (پرستار و بهیار) حداقل سن برای مردان ۵٠ سال پیش بینی شده، بنابراین دانشگاه در چارچوب مقررات سن بازنشستگی جهت بازنشستگی مردان به استناد مشاغل سخت و زیان آور مصوب ۵/۶/١٣٨۶ نیز به استحضار میرساند این قانون در تاریخ ۵/۶/١٣٩۴ منقضی شده و از سوی مجلس شورای اسلامی تمدید نشده بنابراین خواسته های شاکی مغایر قوانین است و رد شکایت مورد استدعاست.» هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١/۵/١٣٩٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
: مطابق تبصره ٣ ماده ٣ قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و اولاً معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ١٣۶٧ که مقرر شده است: «شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتی های جسمی و روحی می گردد، می توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه خدمت و بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند.» و در تبصره ١ ماده ١٠٣ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ١٣٨۶ نیز مقرر شده است: «سابقه مذکور در بند الف و همچنین شرط سنی مـزبور در بند (ب) برای متصدیان مشاغل سخت و زیان آور و جانبازان و معلولان تا پنج سال کمتر می باشد و شرط سنی برای زنان منظور نمی گردد.» این حکم به مفهوم آن است که سن شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مشمول بازنشستگی بند (الف) ماده ١٠٣» :حداقل سی سال سابقه خدمت برای مشاغل غیر تخصصی و سی و پنج سال برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر با درخواست کارمند برای سنوات بالاتر از ٣٠ سال.» پنج سال خدمتی کاهش می یابد و در هیچ یک از این دو مقرره مذکور شرطی برای برخورداری از: تبصره ٧ ماده ١ آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون جهت سن فرد متقاضی پیش بینی نشده است. ثانیاً نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ١٣٨۵ هیأت وزیران که در آن مقرر شده بود: «حداقل سن بازنشستگی برای کلیه معلولین عادی، بیماران ناشی از شرایط خاص کار، معلولین حوادث ناشی از کار و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مشمول تبصره ٣ قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ١٣۶٧ به ترتیب برای مردان و زنان (۵٠ (سال و (۴۵( سال می باشد.» و مورد استناد شاکی واقع شده است به موجب دادنامه شماره ۵ ـ ١٨/١/١٣٨٧ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به جهت افزایش شرط سنی مذکور و تضییق شمول قانون ابطال شده است. : از نظر مقررات اختصاصی حاکم بر دانشگاه ها نیز به موجب ماده ٩٧ آیین نامه اداری، استخدامی و ثالثاً تشکیلاتی کارمندان غیر هیأت علمی مصوب سال ١٣٩١ هیأت امنا مقرر شده است: «شرایط بازنشستگی کارمندان در موسسه به شرح ذیل است: الف ـ موسسه مکلف است کارمندان خود را که سی سال سابقه خدمت دارند، بازنشسته نماید. ب ـ موسسه می تواند کارمند خود را با داشتن حداقل شصت سال سن و حداقل بیست و پنج سال سابقه خدمت با حداقل بیست و پنج روز حقوق بازنشسته نماید. تبصره١ـموسسه مجاز است در موارد خاص و حسب نیاز از خدمات کارمندانی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر می باشند، در صورت تمایل کارمند با تصویب هیأت رئیسه حداکثر تا سی و پنج سال سنوات خدمت استفاده نماید. تبصره٢ـ سابقه مذکور در بند الف ماده ٩٧ و همچنین شرط سنی مزبور در بند (ب) برای متصدیان مشاغل سخت و زیان آور و جانبازان و معلولان تا پنج سال کمتر می باشد و شرط سنی برای زنان منظور نمی گردد.» همان گونه که ملاحظه می شود در تبصره ٢ ماده مذکور نیز مشابه حکم مقرر در تبصره ١ ماده ١٠٣ قانون مدیریت خدمات کشوری در مورد بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور و جانبازان و معلولان پنج سال سن خدمتی کاهش یافته و جهت برخورداری از آن شرطی برای سن فرد متقاضی پیش بینی نشده است. بنا بر مراتب مصوبه مورد اعتراض به دلیل مغایرت با قوانین پیش گفته مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی