دستورالعمل شماره ١٠٠/٩۴٨١٧/٩٠٠٠ مورخ ١٠/٧/١٣٩٨قوه قضاییه در خصوص «تنقیح قوانین و مقررات قضایی»

١٣٩٨/٧/١٠ – ٩٠٠٠/٩۴٩٢٣/١٠٠شماره
جناب آقای اکبرپور

رئیس محترم هیات مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور تصویر دستورالعمل شماره ١٠٠/٩۴٨١٧/٩٠٠٠ مورخ ١٠/٧/١٣٩٨ ریاست محترم قوه قضاییه در خصوص «تنقیح قوانین و مقررات قضایی» جهت استحضار به پیوست ایفاد می گردد.

مدیرکل دبیرخانه قوه قضاییه – دکتر محسن محدث

١٣٩٨/٧/١٠ ٩٠٠٠/٩۴٨١٧/١٠٠شماره

دستورالعمل تنقیح قوانین و مقررات قضایی در اجرای بند ١۵ سیاست های کلی نظام درخصوص امنیت قضایی ابلاغی ٢٨/٧/١٣٨١ مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، قانون تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور مصوب ٢۵/٣/١٣٨٩ ،بند «الف» ماده ٣٨ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ١٠/١١/١٣٩۵ و جزء «چ» ماده ١١٣ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ١۴/١٢/١٣٩۵ مجلس شورای اسلامی و به منظور تسریع و نظام مند کردن تنقیح قوانین و مقررات در قوه قضاییه، «دستورالعمل تنقیح قوانین و مقررات قضایی» به شرح مواد زیر است:

فصل نخست: تشکیلات و وظایف

ماده١ – به منظور ارزیابی و تنقیح قوانین و مقررات قضایی، «اداره کل تنقیح قوانین و مقررات» در معاونت حقوقی قوه قضاییه که از این پس اداره کل نامیده می شود تشکیل و عهده دار وظایف زیر است:

الف – آسیب شناسی و ارزیابی مستمر قوانین و مقررات موضوع این دستورالعمل و اقدام لازم در خصوص تنقیح آنها؛

ب – تهیه درختواره قوانین و مقررات، تبیین تعداد و دامنه موضوعات (کدهای) تنقیحی و تعیین اصول، ضوابط و فنون ناظر بر تنقیح شکلی و ماهوی قوانین و مقررات و تدوین قانون جامع ضمن همکاری مشترک با بخش های مرتبط در معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی و معاونت حقوقی ریاست جمهوری؛

پ – تهیه ضوابط مربوط به تهیه و انتشار مجموعه قوانین و مقررات با هماهنگی بخش های مرتبط در قوای دیگر و روزنامه رسمی کشور؛

ت – تهیه پیش نویس لوایح و مواد تنقیحی؛

ث – شناسایی موارد نیازمند وضع قوانین و مقررات یا بازنگری آن و اعلام به مراجع مرتبط؛

ج – تنقیح آیین نامه ها، دستورالعمل ها، بخشنامه ها و سایر مصوبات مربوط به قوه قضاییه؛

چ – ارائه گزارش ادواری و موردی تنقیح قوانین و مقررات به معاون حقوقی قوه قضاییه.

ماده٢ – تشکیلات اداره کل با پیشنهاد معاونت حقوقی و تایید معاونت راهبردی تهیه می شود و به تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.

ماده٣ – اداره کل مکلف است با نظارت و ارزیابی مستمر قوانین و مقررات قضایی نسبت به تنقیح موارد زیر اقدام نماید:

الف – قوانین و مقررات مرتبط با جرایم و مجازات ها؛
ب – قوانین و مقررات مربوط به آیین دادرسی مراجع قضایی؛
پ – تمامی آیین نامه ها، دستورالعمل ها، بخشنامه ها و سایر مصوبات مربوط به قوه قضاییه؛
ت – سایر قوانین و مقررات که در اجرای تفاهم نامه بین قوای سه گانه، قوه قضاییه عهده دار انجام آن می شود.

ماده۴ – اداره کل می تواند به منظور دسترسی قضات و عموم جامعه به متن صحیح و منقح قوانین و مقررات معتبر و آرای وحدت رویه، نسبت به تهیه مجموعه های تنقیح شده موضوعی به صورت مکتوب یا الکترونیکی به همراه پیشینه تقنینی و اطلاعات مربوط به شناسنامه قانون، قوانین و مقررات مرتبط، آرای قضایی و نظرات تفسیری و مشورتی مرتبط با هر ماده و جدول تاریخی آرا و نظرات مشورتی اقدام کند.

ماده۵ – به منظور بهره گیری از فناوری های نوین در امر تنقیح و کسب نظرات و پیشنهادهای صاحب نظران در این زمینه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه مکلف است با همکاری اداره کل نسبت به طراحی و راه اندازی سامانه الکترونیکی تنقیح اقدام کند.

فصل دوم: کمیسیون های تنقیح

ماده۶ – جهت بهره گیری از نظرات کارشناسی، کمیسیون های تنقیح در محل اداره کل تشکیل می شود. تعداد کمیسیون ها و مهلت اقدام آنها به تناسب میزان و نوع کار با پیشنهاد مدیرکل و تصویب معاونت حقوقی قوه قضاییه می باشد.

تبصره – شیوه انتخاب اعضاء ، ترکیب آنان، آیین کار، نحوه پرداخت حق الزحمه، همان است که در آیین نامه کارگروه های مشورتی اداره کل حقوقی آمده است.

ماده٧ – چنانچه در تهیه لوایح تنقیحی، در مواردی نیاز به همکاری قوای دیگر باشد، با ایجاد کمیسیون های مشترک، نسبت به تنقیح و تهیه پیش نویس لایحه موردنیاز اقدام می شود.

ماده٨ – دبیر هر کمیسیون از قضات یا کارشناسان مجرب اداره کل توسط مدیرکل انتخاب می شود و انجام امور دبیرخانه ای هر کمیسیون از قبیل ارسال دعوت نامه و مستندات، تهیه صورت جلسات، ثبت و ضبط گزارش ها و مستندات و گزارش وضعیت حضور اعضاء به مدیرکل را بر عهده دارد.

ماده٩ – در مواردی که دستور کار کمیسیون های تنقیح قوانین و مقررات مرتبط با یکی از سازمان ها، مراکز یا واحدهای قوه قضاییه باشد، نماینده آن دعوت می شود و با حق رای در جلسات حضور می یابد.

ماده١٠ – اداره کل می تواند با تشخیص معاون حقوقی و با رعایت قوانین و مقررات مربوط، نسبت به تنقیح قوانین و مقررات از طریق انعقاد قرارداد با بخش خصوصی اقدام نماید.

فصل سوم: فرآیند تنقیح

ماده١١ – تنقیح شامل گردآوری و پالایش قوانین و مقررات و پیشنهاد اصلاح آنها به منظور رفع ابهام، اجمال، تعارض، تداخل، تکرار و تورم قوانین و مقررات می باشد، که از طریق اقدامات زیر انجام می شود:

١ – گردآوری، شامل:

الف – تفکیک و طبقه بندی موضوعی؛
ب – شناسایی و تهیه منابع؛
پ – استخراج و جمع آوری مطالب مرتبط.

٢ – پالایش، شامل:

الف – درج شناسنامه قوانین و مقررات و هر ماده آنها؛
ب – شناسایی قوانین و مقررات معتبر از غیرمعتبر؛
پ – شناسایی موارد ابهام، اجمال، تکرار، تعارض یا نقض.

٣ – تهیه پیش نویس لوایح تنقیحی، شامل:

الف – مشخص کردن قوانین غیرمعتبر و اعلام به معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی جهت اعلام نسخ صریح؛
ب – تهیه پیش نویس لوایح تفسیری، الحاقی، اصلاحی و یا تمدید مدت قوانین.

ماده١٢ – در تهیه پیش نویس لوایح و مقررات باید ضوابط تنقیحی مربوط به عنوان، موضوع، شیوه نگارش، تنظیم فصول، ترتیب مواد، تناسب مواد با عنوان و موضوع، تبیین قوانین و مقررات غیرمعتبر در ماده ناسخ و شیوه تهیه مقدمه توجیهی و شرح توجیهی مواد رعایت شود.

ماده١٣ – لوایح تنقیحی، پس از تایید معاون حقوقی، به نظر رئیس قوه قضاییه می رسد تا در صورت موافقت، مراتب جهت طی مراحل قانونی به مجلس شورای اسلامی اعلام شود.

ماده١۴ – به منظور پالایش و تنقیح شکلی و ماهوی آیین نامه ها، دستورالعمل ها، بخشنامه ها و سایر مصوبات مربوط به قوه قضاییه، اداره کل نسبت به انجام فرآیند تنقیح اقدام و معاون حقوقی پیشنهادهای اصلاحی را به رئیس قوه قضاییه یا دیگر مراجع تصویب کننده اعلام می کند.

فصل چهارم: سایر مقررات

ماده١۵ – معاونت منابع انسانی قوه قضاییه، مکلف است نسبت به تامین و آموزش نیروی انسانی موردنیاز اداره کل اقدام کند.

ماده١۶ – هر سال طبق اعلام معاونت حقوقی قوه قضاییه، اعتبار لازم برای اجرای مفاد این آیین نامه، توسط معاونت راهبردی در بودجه سالانه قوه قضاییه پیش بینی می شود و در سرجمع اعتبارات معاونت حقوقی تخصیص می یابد.

ماده١٧ – این دستورالعمل مشتمل بر ١٧ ماده و ١ تبصره در تاریخ ٨/٧/١٣٩٨ به تصویب رییس قوه قضاییه رسیده و پس از ابلاغ لازم الاجرا است.

رییس قوه قضاییه – سیدابراهیم رئیسی