نظریه مشورتی شماره ۱۸۳۴/۹۶/۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۰۸

استعلام :
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱- آنچه در ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ راجع به عطف به ما سبق نشدن قوانین جزایی آمده، ناظر به مقررات و نظامات دولتی”، تعزیرات به استثنای تعزیرات منصوص شرعی و اقدام تأمینی و تربیتی” است و شامل مقررات مربوط به دیات نمی‌شود.
۲-الف- مطالبه دیه ناشی از حادثه، با توجه به ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که به عنوان یکی از اقسام مجازات‌ها آمده است و با لحاظ اینکه مشمول مرور زمان نمی‌گردد، ازطریق طرح شکایت کیفری بلااشکال است؛ ولی در مورد طرح شکایت علیه اشخاص حقوقی چنانچه، ارتکاب بزه، مربوط به قبل از لازم¬الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ باشد، به لحاظ عدم پیش‌بینی مسئولیت کیفری نسبت به شخص حقوقی در زمان ماقبل از لازم الاجرا شدن قانون فوق‌الذکر، جز ازطریق طرح دعوای حقوقی، امکان‌پذیر نمی باشد.
۲-ب- اولا عدم اقدام برای مطالبه دیه از ناحیه مجنی‌علیه یا وراث متوفی (وی)، موجب سقوط حق مذکور برای آنان نیست و لذا هر زمان می‌توانند این حق را مطالبه نمایند. ثانیاً پرداخت دیه همواره باید به قیمت روز باشد و دلیلی بر این که عدم مطالبه آن، موجب تنزل دیه به قیمت روز حادثه باشد، در قانون پیش‌بینی نشده است.
۳- مطالبه دیه، موضوعا از شمول مقررات ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ خارج است