نظریه مشورتی شماره ۱۹۰۲/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۸/۱۰

استعلام :
هرگاه متهم به لحاظ عدم سپردن تأمین بازداشت باشد و مهلت پرداخت دیه هم منقضی گردد و همچنان متهم در زندان باشد آیا به محض انقضای مهلت پرداخت دیه واینکه شاکی یعنی محکومٌ¬له تقاضای بازداشت محکومٌ¬علیه را ننموده باید آزاد گردد یا اینکه ابتدا باید محکومٌ¬له دعوت چنانچه با وصف ابلاغ اقدامی نکرد آن وقت محکومٌ¬علیه آزاد گردد و همچنین آیا باید محکوٌ¬م¬له در فرض موصوف که محکومٌ¬علیه به علت عجز از سپردن تأمین بازداشت است قبل از انقضای مهلت پرداخت دیه دعوت شود یا اینکه اگر اجرای احکام در این خصوص اقدام نکرده باشد باز هم باید محکومٌ¬ له دعوت چنانچه اقدامی نکرد آن وقت آزاد شود./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱) مستنبط از بند ب ماده‌ی ۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ و مواد ۲۲۶ و ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، این است که آزادی محکوم علیه‌ی که به پرداخت دیه محکوم شده است، منوط به دادن تأمین و یا اجرای کامل مجازات می‌باشد، بنابراین؛ گرچه با توجه به ماده‌ی ۵۴۱ قانون آیین دادرسی کیفری، قاضی مجری حکم باید به محکوم‌له ابلاغ نماید تا ظرف سه ماه تصمیم خود را درباره‌ی اجرای حکم اعلام کند، در فرض سوال، صرف انقضای مهلت پرداخت دیه و عدم درخواست محکوم‌له، مجوز آزادی محکوم‌علیه نمی‌باشد. ۲) از آن جا که تا قبل از انقضای مهلت پرداخت دیه، امکان اجرای اجباری حکم به پرداخت دیه وجود ندارد، لذا در این حالت تکلیف و ضرورتی به دعوت از محکوم‌له جهت اعلام نظر ایشان وجود ندارد و در این خصوص، قاضی مجری حکم با انقضای مهلت پرداخت دیه بر اساس مدلول ماده ۵۴۱ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، اقدام می‌نماید./