نظریه مشورتی شماره ۹۸۷/۹۶/۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۴/۳۱

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱- “افترا” و”اهانت” نسبت به مقام معظم رهبری، دو جرم جدا از هم می¬باشد؛ زیرا رکن مادی آنها متفاوت بوده و مقنن نیز مجازات¬های جداگانه طبق مواد ۶۹۷ و ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ برای مرتکبین جرایم مذکور مقرر داشته است؛ لذا نمی¬توان احکام اختصاصی آنها را به هم تسری داد. ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ راجع به “افترا” نسبت به همه آحاد جامعه، از جمله مقام معظم رهبری مصداق پیدا می¬کند و این جرم طبق ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به طور مطلق قابل گذشت است و استثنایی هم ندارد و جرم اهانت به مقام معظم رهبری موضوع ماده ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، غیرقابل¬گذشت است. تسری غیرقابل¬گذشت بودن این جرم به جرم افترا نسبت به این مقام، خلاف اصول جزایی است.
۲- از ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ (تعزیرات)، چنین استنباط می¬شود که طبق مفاد این ماده، توهین به افراد مذکور، علاوه بر اینکه باید با توجه به سمت و مقام آنها صورت گرفته باشد، ضرورتا توهین باید در حال انجام وظیفه یا به مناسبت آن نیز باشد. به عبارت دیگر، توهین مقرر در ماده ۶۰۹ این قانون، زمانی تحقق پیدا می¬کند که اولا توهین با توجه به مقام و سمت شخص، صورت گیرد و ثانیا توهین به مقام مذکور در حال انجام وظیفه یا به مناسبت آن باشد؛ لذا صرف توهین به این مقامات، تنها به مناسبت سمت آنها کافی برای تحقق جرم ماده ۶۰۹ این قانون نیست، بلکه در این حالت مشمول ماده ۶۰۸ قانون مذکور است.