نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۰۳۳ مورخ ۱۴۰۰/۰۹/۰۸
استعلام :
۹- تجدیدنظرخواه نسبت به تجدیدنظرخواهی از دادنامه‌ی بدوی اقدام و در دادخواست تجدیدنظر به شهادت شهود به عنوان یکی از ادله استناد نکرده است؛ اما در لایحه تجدیدنظرخواهی به شهادت استناد و اسامی آن‌ها را ذکر کرده است؟ با توجه به عدم ذکر و استناد به گواهی گواهان در ستون دلایل، آیا دادگاه تجدیدنظر ملزم به استماع اظهارات گواهان است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
خواهان مکلف است ادله اثبات دعوای خود را در دادخواست ذکر نماید و خوانده نیز به همان ترتیب دلایل خود را در اولین جلسه دادرسی مطرح نماید؛ بنابراین اصولاً دادگاه مکلف نیست به ادله و وسایلی که اصحاب دعوا، خارج از مواعد مقرر به دادگاه عرضه می‌نمایند، رسیدگی کند؛ اما با توجه به ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ که مقرر می‌دارد «در کلیه امور حقوقی، دادگاه علاوه بر رسیدگی به دلایل مورد استناد طرفین دعوی، هر گونه تحقیق یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم باشد انجام خواهد داد»، در مواردی که دادگاه اعم از بدوی یا تجدید نظر رسیدگی به دلایلی را که خارج از مواعد مذکور ارائه می‌شود برای کشف حقیقت لازم بداند، وفق این ماده اقدام می‌کند. در این صورت، چنانچه طرف مقابل در جلسه‌ای که ادله جدید ارائه می‌شود حضور داشته باشد و آمادگی خود را برای دفاع در برابر ادله جدید اعلام نماید، جلسه تجدید نخواهد شد؛ اما در صورت عدم حضور طرف مقابل در جلسه یا نداشتن آمادگی دفاع، دادگاه باید در اجرای اصل تناظر وقت دادرسی را تجدید نماید. شایسته ذکر است وفق ماده ۳۶۲ قانون مذکور، ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر مسموع نیست؛ اما ابراز دلیل جدید، ادعای جدید محسوب نمی‌شود.