نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۲۴۰ مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۱۳
استعلام :
۱- چنانچه موسسه خیریه یا تشکل مردم‌نهاد یا هر گونه سازمان غیر دولتی تحت هر عنوانی سال‌ها قبل از تصویب مقررات مذکور بدون اخذ مجوز از مراجع دولتی اقدام به تاسیس و فعالیت نموده باشد آیا در حال حاضر موظف به رعایت مقررات مذکور و اخذ پروانه فعالیت از مراجع ذی‌صلاح هم چون شورای ملی توسعه و حمایت از تشکل‌های مردم‌نهاد هیات‌های نظارت بر تشکل‌های غیر دولتی اداره ثبت شرکت‌ها و … است و در غیر این صورت حق فعالیت نخواهد داشت؟ ۲- آیا همکاری و تبادل اطلاعات بین ارگان‌های دولتی با سازمان‌های غیر دولتی و غیر انتفاعی تحت هر عنوان نظیر جمعیت، انجمن، ستاد، موسسه خیریه که فاقد پروانه تاسیس و فعالیت هستند و خود را با آیین‌نامه‌های صدرالذکر تطبیق نداده‌اند و عملاً هیچ یک از مراجع دولتی نظارت برون سازمانی نسبت به فعالیت‌های اجرایی و مالی این تشکل ندارند، ممنوعیت قانونی دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱ و۲- مستفاد از مواد ۲ و ۳۰ آیین‌نامه اجرایی تأسیس و فعالیت سازمان‌های غیردولتی و همچنین مواد ۲، ۲۹ و ۳۷ آیین‌نامه تشکل‌های مردم‌نهاد مصوب ۲۷/۵/۱۳۹۵، سازمان‌های غیر دولتی و تشکل‌های مردم‌نهاد و دیگر اشخاص حقوقی که قابلیت تطبیق با سازمان‌ها و نهادهای موضوع آیین‌نامه‌های پیش‌گفته را به صورت بالقوه دارا می‌باشند و می‌توانند از مصادیق آن‌ها محسوب شوند و پیش از تصویب آیین‌نامه‌های یادشده تشکیل شده‌اند، موظف به تطبیق وضعیت خود با آیین‌نامه‌های موصوف (حسب مورد) پس از لازم الاجرا شدن آن‌ها هستند و چنانچه به این امر اقدام نکنند، مشمول مزایا و حمایت‌ها و تسهیلات مقرر در آیین‌نامه یادشده نخواهند بود. بدیهی است که این موضوع نافی حقوق قانونی شخصیت‌های حقوقی (تشکل‌هایی که خود را با آیین‌نامه‌ها تطبیق نداده‌اند) بر اساس مقررات و ضوابط عام و خاص مربوط به انجام فعالیت آن‌ها نخواهد بود.