نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۲۹۰ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۲۵
استعلام :
۱- بعد از صدور کیفرخواست اصحاب دعوی و وکیل مربوط در جلسه رسیدگی دادگاه کیفری دو حاضر شودو پس از طی تشریفات قانونی، به متهم اتهام تفهیم می‌شود و متعاقبا آخرین دفاع هم اخذ می‌گردد. دادگاه قرائن و امارات مندرج در پرونده محاکماتی را مفید علم قضایی ندانسته و مبادرت به صدور رأی بر برائت متهم می‌کند شاکی نسبت به رأی برائت اعتراض می‌کند: ۱- در صورتی که دادگاه تجدیدنظر با همان امارات و قرائن قبلی عقیده به محکومیت متهم داشته باشد، آیا تفهیم اتهام و آخرین دفاع انجام شده در دادگاه نخستین مکفی است یا الزاماً بایستی در مرحله تجدید نظر هم به متهم اتهام تفهیم و آخرین دفاع اخذ شود؟ ۲- با توجه به بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۶۶۸۶۸/۶۰۰ مورخ ۱۳۹۸/۶/۳ رئیسمحترم قوه قضاییه که دادگاه‌های تجدید نظر را از رعایت وقت رسیدگی موضوع بند «ث» ماده ۴۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری معاف دانسته استف آیا می‌توان با تمسک به این بخشنامه در این فقره از معافیت از وقت رسیدگی استفاده کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱- لزوم یا عدم لزوم تفهیم اتهام و دلایل آن برای استماع دفاعیات متهم توسط دادگاه تجدید نظر استان موضوع بند «ب» ماده ۴۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ حسب مورد متفاوت است؛ در مواردی که شاکی خصوصی یا دادستان از حکم برائت تجدید نظرخواهی کرده باشند، در صورت وجود دلایل کافی و توجه اتهام به متهم، تفهیم اتهام و دلایل آن الزامی است و در صورتی که دادگاه تجدید نظر عقیده بر محکومیت متهم داشته باشد، آخرین دفاع وی نیز باید اخذ شود؛ اما در مواردی که متهم (محکوم) از رأی محکومیت خود تجدید نظرخواهی کرده باشد، چون رسیدگی دادگاه تجدید نظر در محدوده تجدید نظر‌خواهیِ به عمل آمده از سوی محکوم صورت می‌گیرد، در این حالت تفهیم اتهام و دلایل آن موضوعیت ندارد.