نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۱/۴۳۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۱۹

استعلام :
با توجه به این که برداشت شن و ماسه به صورت غیر مجاز از طریق گودبرداری (گاهی تا ۵ یا ۶ متر یا بیشتر در سطح بسیار وسیع) حسب تشخیص اداره جهاد کشاورزی از مصادیق بزه تغییر کاربری موضوع ماده ۳ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها محسوب می‌شود و با توجه به این که در این مورد هیچ بنایی توسط محکوم‌علیه احداث نشده است، دادگاه در خصوص قلع و قمع بنا مندرج در ماده ۳ قانون فوق‌الذکر چه تکلیفی دارد؟ آیا می‌توان گفت با توجه به این‌که هدف مقنن از قلع و قمع بنا همان اعاده وضع به سابق بوده است لذا دادگاه باید حسب منطوق قسمت انتهایی تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون اخیرالذکر حکم به اعاده به وضع سابق بدهد؟ با توجه به این که بسیاری از این گودبرداری‌ها زمینه آسیب‌های جسمی نسبت به شهروندان را فراهم می‌آورد و هزینه پر نمودن آن بسیار بالا و سرسام آور می‌باشد لذا این مرجع را ارشاد نمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
قلع و قمع بنا موضوع ماده ۳ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها مصوب ۱۳۷۴ با اصلاحات بعدی با عنایت به قسمت اخیر تبصره ۲ ماده ۱۰ این قانون و ماده ۱۳ آیین‌نامه اجرایی این قانون مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات بعدی با هدف اعاده وضع به حال سابق پیش‌بینی شده است؛ بنابراین با توجه به تفسیر غایی مقررات فوق در فرض سؤال که به تشخیص وزارت جهاد کشاورزی تغییر کاربری در قالب برداشتن شن و ماسه صورت گرفته است نه ایجاد بنا، صدور حکم به اعاده وضعیت زمین به حالت اولیه (قبل از برداشتن شن و ماسه) نظر قانون‌گذار را تأمین می‌کند.