نظریه مشورتی شماره ۷/۸۵/۹۱۸۰ مورخ ۱۳۸۴/۰۲/۰۶

استعلام :
مرجع رسیدگی به دعوی اعسار از محکومٌ­به مندرج در رأی شورای حل‌اختلاف، کدام دادگاه است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
با عنایت به اصل یکصد و پنجاه و نهم قانون اساسی که مقرر داشته: «مرجع رسمی تظلمات و شکایات، دادگستری است. تشکیل دادگاهها و تعیین صلاحیت آنها منوط به حکم قانون است.» و با توجه به اینکه فرض سؤال از شمول صدر ماده ۲۰ قانون اعسار مصوب ۱۳۱۳ خارج است، در صورت تردید در صلاحیت باید به قوانین موضوعه مراجعه کرد و چون ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ که آخرین اراده مقنن در این خصوص می­باشد، اصل اقامتگاه خوانده را پذیرفته، مگر در مواردی که در قوانین مربوط مستثنی شده باشد، می­توان نتیجه گرفت که در فرض استعلام با تبعیت از این قاعده رسیدگی به دعوی اعسار از محکومٌ­به مندرج در رأی شورای حل اختلاف، اگر به تأیید دادگاه نرسیده باشد، دادگاه محل اقامت خوانده است. اما اگر رأی شورا به تأیید دادگاه عمومی محل هم رسیده باشد و قطعیت یافته باشد، رسیدگی به اعسار از محکومٌ­به در صلاحیت همان دادگاه خواهد بود.
توضیح مؤلفان: این نظریه قبل از تصویب قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۸/۴/۱۳۸۷ صادر شده است.