نظریه مشورتی شماره ۷/۹۷/۱۵۴۱ مورخ ۱۳۹۷/۰۵/۲۱
۱- با توجه به بند ۲ ماده ۱۰ و مواد ۳۴ و ۳۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ اصولاً آرای قطعی کمیسیون¬های شبه قضایی نظیر کمیسیون¬های مواد ۷۷ و ۱۰۰ قانون شهرداری لازم¬الاجرا می¬باشند و درج قابلیت اعتراض به آرای مزبور در مهلت¬های قانونی مذکور در تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون صدر¬الذکر در آرای موصوف، به معنای عدم اجرای آرای یاد شده در مهلت¬های مقرر (فوق¬الذکر) نمی باشد و نفس تصریح مقنن در ماده ۳۴ قانون مورد بحث مبنی بر امکان تقاضای صدور دستور موقت دائر بر توقف اجرای آراء قطعی، از سوی شاکی حکایت از امکان اجرای آراء مزبور برغم شکایت شاکی دارد.
۲- اگر قبل از ابلاغ دستور موقت یا ابلاغ رأی دیوان، رأی مرجع شبه قضایی اجرا شده باشد، با توجه به اینکه اثر دستور موقت تنها توقف اجرای رأی است، این دستور باعث اعاده عملیات اجرایی نمی¬شود؛ اما در صورتی که رأی قطعی بر نقض رأی کمیسیون شبه قضایی از سوی شعبه دیوان عدالت اداری صادر گردد و لکن رأی معترض¬عنه (رأی کمیسیون شبه قضایی) قبلاً به مورد اجرا گذارده شده باشد، با توجه به ماده ۱۲۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ و ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ باید وضعیت به حالت سابق اعاده ¬گردد و در صورتی که امکان اعاده به حالت سابق وجود نداشته باشد (مانند اجرای رأی قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ در خصوص تخریب ملک)، در این صورت متضرر وفق عمومات قانونی می تواند مطالبه خسارت کند.