نظریه مشورتی شماره ۷/۹۷/۱۷۵ مورخ ۱۳۹۷/۰۲/۰۵

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱ و ۲- با تذکر به این مطلب که طرح مستقیم پرونده مطابق ماده ۳۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی، به معنای نفی مرحله تحقیقات مقدماتی نبوده و به موجب قسمت اخیر ماده ۳۴۱ قانون فوق الذکر در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح می شود، انجام تحقیقات مقدماتی توسط دادگاه باید طبق مقررات مربوط صورت گیرد و لذا بندهای الف و ب ماده ۳۴۰ این قانون، ناظر به زمانی است که تحقیقات مقدماتی از سوی دادگاه پایان پذیرفته است و در بند «الف» وضعیتی متصوب است که دادگاه نیازی به ورود به دادرسی در معنای اخص ندارد و ماحصل تحقیقات به گونه ای است که دادگاه باید مبادرت به صدور قرار عدم صلاحیت یا منع تعقیب یا موقوفی تعقیب حسب مودر بنماید. بنابر این موجب قانونی جهت صدور حکم برائت قبل از انجام دادرسی به معنای اخص (رسیدگی در دادگاه با تعیین جلسه و احضار طرفین بعد از تکمیل تحقیقات) وجود ندارد و چنانچه به نظر دادگاه عمل ارتکابی جرم نباشد یا ادله کافی برای انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد، باید به استناد بند الف ماده ۳۴۰ قانون فوق الذکر (ماده ۲۶۵ قانون) قرار منع تعقیب صادر نماید.
۳و ۵- به موجب بند الف ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ کلیه قرارهای منع تعقیب بازپرس، همچنین مطابق ماده ۴۲۷ این قانون آرای دادگاههای کیفری به جز موضوع بند الف و ب و نیز برابر ماده ۴۴۵ همین قانون، کلیه آرای دادگاههای اطفال و نوجوانان قابل اعتراض می باشد. اشخاصی که حق اعتراض به قرار منع تعقیب را دارند، در مواردی که از سوی مقامات دادسرا صادر شود، مطابق ماده ۲۷۰، شاکی و در صورتی که دادگاه صادر نماید، طبق بند ب و پ ماده ۴۳۳ و ۴۴۷، حسب مورد شاکی یا مدعی خصوصی یا وکیل یا نماینده قانونی او، دادستان، نوجوان یا ولی و سرپرست یا وکیل طفل یا نوجوان حق اعتراض دارند.
۴-چنانچه در مرحله تحقیقات مقدماتی، پرونده ای منتهی به صدور قرار موقوفی یا منع تعقیب گردد، از حیث قابلیت اعتراض و مهلت آن مطابق ماده ۲۷۰ قانون فوق الذکر می باشد و در نتیجه از موارد مذکور در ماده ۴۲۷ قانون یاد شده که ناظر به صدور رأی در مرحله دادرسی می باد خارج است.