نظریه مشورتی شماره ۷/۹۷/۲۱۲۰ مورخ ۱۳۹۸/۰۲/۳۰
-با توجه به حوزه صلاحیت دادگاه بخش که مطابق ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، به تمام جرایم در صلاحیت دادگاه کیفری دو رسیدگی می‌کند و با عنایت به ماده ۳۳۷ این قانون که رئیس دادگاه بخش یا دادرس آن، تنها در حوزه جرایم موضوع ماده ۳۰۲ قانون مذکور که در صلاحیت دادگاه کیفری یک است، میتواند به عنوان جانشین بازپرس اقدام کند، بنابراین قضات دادگاه بخش، صلاحیت انجام تحقیقات مقدماتی و صدور قرار جلب به دادرسی را در جرایمی که در صلاحیت دادگاه انقلاب است و در ماده ۳۰۳ این قانون آمده است، ندارند.
۲-مراجع قضائی، اعم از عمومی و اختصاصی صرفاً در اموری مجاز به اقدام در قالب نیابت قضائی می‌باشند که نسبت به انجام آن، اقدام برابر قانون صلاحیت ذاتی داشته باشند. به عبارت دیگر، مقررات ناظربه تجویز انجام امور در قالب نیابت قضائی در مقام رفع مشکل فقدان صلاحیت محلی وضع شده است. مراجع قضائی دارای صلاحیت‌های ذاتی متفاوت نمی‌توانند به نیابت از یکدیگر اموری را انجام دهند؛ مگر آنکه در مقررات قانونی مربوط تصریح شده باشد. بنابر این، در فرض سؤال در جرائم صلاحیت دادگاه انقلاب موضوع ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه عمومی بخش نمی‌تواند به نیابت قضایی از سوی دادگاه انقلاب اقدام نماید و لکن در خصوص جرائم در صلاحیت دادگاه کیفری یک موضوع ماده ۳۰۲ قانون فوق الذکر، انجام نیابت قضایی صرفاً در محدوده جانشین بازپرس بلامانع است./