نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۱۳۲ مورخ ۱۳۹۸/۰۸/۲۱
استعلام :
احتراما نظر به اینکه ماده ۲ قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت‌های مالی مقرر نموده: مرجع اجرا مکلف است به تقاضای محکوم‌له نسبت به شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام نماید چنانچه محکوم‌له تقاضای اعمال ماده۳ قانون فوق‌الذکر را نماید و دادگاه با اعمال ماده فوق‌الذکر به صورت کلی موافقت نماید و صریحا دستور مبنی بر حبس محکوم‌علیه ننماید آیا به صرف اظهار طرفین محکوم‌له و محکوم‌علیه مبنی بر نداشتن مال آیا اجرا می‌تواند محکوم‌علیه را به زندان معرفی و یا وفق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی اجرای احکام مکلف است رأساً نسبت به شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام و در صورت عدم شناسایی اموال محکوم‌علیه را حبس نماید./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
با توجه به این که وفق ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ «محکوم علیه مکلف است ظرف ده روز مفاد آن اجراییه را به موقع اجرا بگذارد یا ترتیبی برای پرداخت محکوم به بدهد یا مالی معرفی کند که اجراء حکم و استیفای محکوم به از آن میسر باشد» و با عنایت به این که وفق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴، چنانچه محکوم علیه تا سی روز پس از ابلاغ اجراییه ضمن ارائه صورت کلیه اموال خود، دعوای اعسار خویش را اقامه کرده باشد، حبس نمی-شود؛ بنابراین هرگاه محکوم علیه به تکلیف قانونی خود عمل نکند و از فرصت و امتیاز قانونی نیز برای تقدیم دادخواست اعسار استفاده نکند، امکان بازداشت وی برابر ماده ۳ قانون اخیرالذکر فراهم می‌باشد و عدم استفاده محکوم له از اختیار مقرر در ماده ۲ این قانون مبنی بر تقاضای شناسایی اموال محکوم علیه، مانع استفاده از حق مقرر برای وی در ماده ۳ یاد شده مبنی بر تقاضای بازداشت محکوم علیه نمی‌باشد و اجرای احکام بدون درخواست محکوم له تکلیفی به شناسایی اموال محکوم-علیه ندارد