نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۶۲۱ مورخ ۱۳۹۹/۰۱/۲۶

استعلام :
۱- آیا استرداد دلیل از سوی خواهان در دادرسی امکان‌پذیر است؛ اعم از آن‌که دلیل بررسی و ارزیابی شده باشد یا هنوز بررسی و ارزیابی نشده است؟ این امر چه تأثیری در دادرسی دارد؟ بر مبنای ملاک ماده ۲۱۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ آیا می‌توان گفت که این اصل و قاعده است و از آن‌جا که ادله در مالکیت خواهان است، استرداد آن در هر زمانی در طول فرآیند دادرسی جایز است و بر روند دادرسی اثری مثبت یا منفی بر جای نمی‌گذارد و یا این‌که ماده مذکور استثناء است و نمی‌توان آن را به عنوان قاعده تلقی کرد. آیا می‌توان بر مبنای ماده ۱۲۹۸ قانون مدنی و نیز ماده ۲۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، اصل را بر ممنوعیت استرداد دلیل ارزیابی شده و جواز استرداد ادله ارزیابی نشده قرار داد؟ ۲- چنانچه قائل به امکان استرداد دلیل باشیم، با توجه به این‌که ممکن است این استرداد پس از مرحله بررسی ادله و اتمام اظهارات و ایرادات مختلف طرفین دعوا باشد، در هر یک از فروضی که که نتیجه ارزیابی ادله، صحیح و به نفع خواهان و یا باطل و به ضرر خواهان باشد، آیا استرداد دلیل ممکن است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱ و ۲- خواهان همان‌ گونه که می‌تواند برای اثبات دعوا به دلایلی استناد کند، می‌تواند پس از استناد به یک دلیل از آن انصراف دهد؛ اما این امر مانع از آن نیست که دادگاه با اختیار حاصل از ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ برای کشف حقیقت هرگونه تحقیق یا اقدامی را از جمله با استفاده از دلیلی که خواهان از آن انصراف داده است، به عمل آورد؛ هم‌چنان‌که، خوانده نیز می‌تواند به همان دلیل استناد کند./ت