نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۹۳۵ مورخ ۱۳۹۸/۱۲/۱۲

استعلام :
سوال: در جرایم رانندگی بدون گواهینامه و تغییر کاربری غیر مجاز اراضی کشاورزی که درجه هشت و هفت تعزیری هستند آیا دادگاه می‌‌تواند به ترتیب جزای نقدی بیش از ده و بیست میلیون ریال تعیین نماید./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، به صراحت بند ۱ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳، کلیه جرایم رانندگی (از جمله جرم رانندگی بدون پروانه موضوع ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵) به استثنای موارد مذکور در تبصره ماده ۷۱۸ قانون اخیرالذکر مشمول بند مذکور هستند و جزای نقدی موضوع این بند «مجازات قانونی» این جرایم است و درجه جرایم مشمول بند مذکور با توجه به میزان جزای نقدی حاکم در زمان وقوع جرم و انطباق آن با شاخص‌های مقرر در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و تبصره‌های آن مشخص می‌گردد که با عنایت به افزایش میزان جزای نقدی به شرح جدول شماره ۱۶ تعرفه‌های خدمات قضایی قانون بودجه سال ۱۳۹۶ سه میلیون و سیصد هزار ریال تا سی و سه میلیون ریال است و در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ نیز تغییر نیافته است. بزه رانندگی بدون گواهینامه، جرم تعزیری درجه ۶ محسوب می‌شود و دادگاه می‌تواند جزای نقدی مرتکب این بزه را از سه میلیون و سیصد هزار ریال تا سی و سه میلیون ریال تعیین نماید. ثانیاً، به صراحت ماده ۳ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها (اصلاحی ۱/۸/۱۳۸۵)، مجازات مرتکب بزه تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها بدون اخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره ۱ ماده ۱ قانون مذکور، “پرداخت جزای نقدی از یک تا سه برابر بهای اراضی زراعی و باغ-ها به قیمت روز زمین با کاربری جدید که مورد نظر متخلف بوده است”، تعیین می گردد، نه بر اساس جزای نقدی مذکور در درجه ۷ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲؛ زیرا مقررات ماده ۱۹ قانون اخیرالذکر و تبصره های آن، صرفا ملاک تعیین درجه مجازات و درجه جرم است و تأثیری در میزان مجازات جرم موضوع ماده ۳ قانون صدرالذکر ندارد و تبصره ۴ همین ماده نیز که مقرر داشته “مقررات این ماده و تبصره های آن تنها جهت تعیین درجه مجازات است و تأثیری در میزان حداقل و حداکثر مجازات های مقرر در قوانین جاری ندارد”، دلالت بر این امر دارد.