نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۹۳۶ مورخ ۱۳۹۹/۰۲/۲۳

استعلام :
همان‌گونه که استحضار داریدبرخی خدمات، تسهیلات و مزایا در قوانین و مقررات مرتبط با ایثارگران به عائله یا افراد تحت تکفل ایشان تعلق می‌گیرد. لذا حسب مورد در برخی قوانین و مقررات از جمله تبصره ۲ ماده واحده قانون حالت اشتغال مصوب ۱۳۷۲ و ماده ۱۶ آیین‌نامه اجرایی این قانون مصداق یا تعریف افراد تحت تکفل تعیین و مشخص شده است؛ لیکن در برخی تکالیف قانونی مرتبط با ایثارگران از جمله ماده ۱۳ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی که اشعار می‌دارد تأمین ۱۰۰٪ هزینه بهداشتی و درمانی به صورت بیمه‌های سلامت همگانی مکمل و خاص خدماتی که مشمول قوانین بیمه همگانی و تکمیلی نمی‌گردند خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل آنان بر عهده دولت بوده و اعتبارات آن هر ساله در قوانین بودجه سنواتی منظور می‌گردد. مصادیق و شمول افراد تحت تکفل مشمولین این ماده تعیین و تعریف نشده است. بنابراین از آن جا که در قوانین موضوعه بویژه ماده ۸۶ قانون استخدام کشوری، مواد ۸۱ و ۸۳ قانون تأمین اجتماعی، ماده ۱۱۱ قانون مدیریت خدمات کشوری و در نهایت ماده ۴۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، تغییراتی بویژه در باب کفالت خواهر، برادر و فرزندان محجور معلول و صعب‌العلاج به وجود آمده که مشکلاتی را برای بنیاد پیرامون احراز تشخیص و تعیین افراد تحت تکفل ایثارگران ایجاد کرده است. حال با عنایت به قوانین مذکور و سئوالات عدیده‌ای که در خصوص مصداق افراد تحت تکفل موضوع مواد فوق‌الذکر به وجود آمده است، لطفا دستور فرمایید موارد ذیل بررسی و مشخص شود. ۱- آخرین حکم و معیارهای مقنن برای احراز و تعیین افراد تحت تکفل کدام قانون موضوعه است؟ ۲- تشخیص افراد تحت تکفل بر عهده کدام مرجع و دستگاه است؟ ۳- آیا خواهر و برادر می‌توانند تحت کفالت افراد فوق قرار گیرند؟ ۴- آیا عبارت صعب‌العلاج موضوع احکام فوق شامل محجور و معلول نیز می‌شود؟ ۵- آیا معلولیت یا حجر و صعب‌العلاج بودن می‌باید حین ولادت و در زمان صغر حادثه شده باشد؟ ۶- آیا فرزندان محجور معلول و صعب‌العلاج در صورت ازدواج از کفالت خارج می‌شوند؟ ۷- در صورت مطلقه شدن فرزندان اناث اعم از این‌که پدر در قید حیات بوده یا فوت شده باشد، آیا مجدد تحت تکفل پدر قرار می‌گیرند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱- افراد تحت تکفل ایثارگران مطابق بند «ح» ماده یک قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی تعیین شده‌اند و در مورد شهدا نیز با رعایت بند‌های ۴ و ۵ قسمت «ب» ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵ رفتار می شود. ۲- با عنایت به تبصره ذیل جزء ۳ بند «ب» ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵ تشخیص افراد تحت تکفل جانبازان و آزادگان بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران و در مورد رزمندگان متوفی بر عهده واحد ایثارگران نیروهای مسلح صالح است و در مورد خانواده شهدا با توجه به وظایف ذاتی بنیاد شهید و ایثارگران بر عهده بنیاد مذکور است. ۳- در خصوص تشخیص خواهر و برادر تحت تکفل مطابق شرایط مقرر در بند‌های ۴ و ۵ قسمت «ب» ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵ رفتار می‌شود. ۴- مستفاد از بند‌ ۵ قسمت «ب» ماده ۸۸ قانون اخیرالذکر، عنوان«صعب‌العلاج» شامل «محجورین» و «معلول» نبوده و در خصوص هر یک از آن‌ها مطابق احکام خاص خود رفتار می‌شود. ۵- اطلاق کلمات و عبارات «معلولیت»، «محجور» و «صعب‌العلاج» در بند ۵ قسمت «ب» ماده ۸۸ قانون فوق الذکر اعم از این است که در حین ولادت یا پس از آن باشد. ۶- چنانچه به موجب قوانین مربوطه پس از ازدواج فرزند محجور، معلول یا صعب‌العلاج، ایشان تحت تکفل دیگران قرار گیرند، از شمول افراد تحت کفالت ایثارگر خارج هستند. ۷- در صورت مطلقه شدن فرزند ایثارگر با اتخاذ ملاک از ماده ۴۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، تحت تکفل ایثارگر قرار خواهند گرفت./