نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۹۶۹ مورخ ۱۳۹۹/۰۱/۲۳
استعلام :
در فرضی که زوجه در سند نکاحیه حق انتخاب محل سکونت مشترک را دارد آیا این حق شامل تعیین شهر محل سکونت از سوی زوجه می‌گردد یا خیر به طور مثال در صورتی که زوج توانایی و تمکن مالی جهت تهیه منزل در شهر مد نظر زوجه (تهران) نداشته باشد آیا زوج با فرض حق فوق‌الذکر می‌تواند در شهر دیگری که تمکن مالی دارد مثل (قم) برای زوجه اقدام به تهیه منزل مناسب نماید یا خیر؟ نتیجه را جهت بهره برداری قضایی به این دادگاه ارسال نمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، هر چند زوجه می‌تواند در قالب شرط موضوع ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، حق تعیین شهر، روستا و یا حتی کشور محل سکونت را نیز تحصیل کند؛ اما اطلاق شرط تعیین محل سکونت و امثال آن انصراف به شهر محل سکونت مشترک و یا سکونت زوجه در زمان ازدواج داشته و در هر حال تفسیر شرط و احراز اراده مشترک و دامنه شرط با مرجع رسیدگی‌کننده است. ثانیاً، واگذاری اختیار تعیین منزل به زوجه فی‌نفسه به معنای نادیده گرفتن حکم مقرر در ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی از حیث تناسب منزل با شؤونات زوجه نیست؛ بنابراین در فرض سؤال چنان‌چه دادگاه احراز کند تعیین شهر محل سکونت نیز به زوجه واگذار شده است، متعاقب تعیین شهر وی باید با لحاظ ضابطه مندرج در ماده یادشده منزل مورد نظر را تعیین کند و زوج نیز ملتزم به تهیه آن است و در صورتی که قادر به تهیه آن نباشد، احکام مقرر برای عدم قدرت زوج به تأمین نفقه زوجه مجرا خواهد بود.