نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۴۸۶ مورخ ۱۳۹۸/۰۴/۲۵
۱-مطابق ماده ۲۰۴ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ با الحاقات و اصلاحات بعدی، بازپرس میتواند شخصی را که حضور و تحقیق از وی برای روشن شدن موضوع ضروری است به عنوان مطلع احضار نماید. بنابراین، تحقیق از مشتکیعنه که فعلا دلایل کافی بر توجه اتهام به وی وجود ندارد به عنوان مطلع و با رعایت حقوق ناظر به تحقیق از مطلعان از قبیل ماده ۲۱۳ قانون یاد شده، فاقد اشکال قانونی است.
۲-با توجه به مواد مختلف قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی و ماده واحده قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب ۱۵/۲/ ۱۳۸۳ تصریح ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی به متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی میتواند یک نفر وکیل دادگستری همراه داشته باشد، ناظر به حق تعیین وکیل نبوده و دلالت بر این ندارد که پیش از حضور متهم، اعلام وکالت وکیل و مطالعه پرونده ممنوع است. بدیهی است در صورتی که بازپرس مطالعه پرونده را با ضرورت کشف حقیقت منافی بداند یا جرم از جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور باشد، مطابق ماده ۱۹۱ قانون مذکور اقدام میکند. با توجه به مراتب فوق در صورت معرفی وکیل و ارائه لایحه، مقام قضایی به آن ترتیب اثر نمیدهد و با تکلیف دیگری مواجه نمیباشد.
۳-ماده ۱۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ تکلیف بازپرس در صورت عدم دسترسی به متهم را مشخص نموده است که شامل انتشار احضاریه در روزنامه است. همچنین در خصوص نحوه دستیابی به متهم متواری، بازپرس را به صدور برگ جلب سیار(ماده ۱۸۴ همین قانون)، استفاده از مساعدت شاکی برای جلب متهم(تبصره ۳ ماده ۱۸۴) و صدور دستور منع خروج از کشور(ماده ۱۸۸) دلالت نموده است. از طرفی در ماده ۲۰۴ قانون پیشگفته، احضار مطلع در راستای«روشن شدن موضوع» به تشخیص بازپرس مقرر شده است. بنابراین با لحاظ موارد فوقالذکر و ضرورت قانونی بودن احضار، بازپرس نمیتواند بستگان متهم متواری را صرفاً جهت ارائه نشانی محل سکونت یا مخفیگاه وی احضارنماید.