نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۵۶۲ مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۵
استعلام :
با توجه به ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ و نظر به عدم تعیین واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی در خصوص دختران ۹ سال قمری تا ۹ سال شمسی و اشخاص زیر ۹ سال در جرایم تعزیری خواهشمند است راجع به سوالات ذیل ارشاد فرمائید. س: آیا ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ با توجه به عدم تعیین واکنش اجتماعی در خصوص دختران ۹ سال قمری تا ۹ سال شمسی در جرایم تعزیری با مواد ۱۴۶ و ۱۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مبنی بر دارا بودن مسئولیت کیفری تعارض دارد یاخیر؟ س: آیا قانونگذار برای دختران ۹ سال قمری تا ۹ سال شمسی در جرایم تعزیری مسئولیت کیفری قائل نشده یا این اشخاص دارای مسئولیت کیفری می باشند لیکن واکنش اجتماعی مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی از سوی قانونگذار تعیین نشده است؟ س: آیا در خصوص دختران ۹ سال قمری تا ۹ سال شمسی در جرایم تعزیری می توان به استناد ماده ۶۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مجازات جایگزین حبس تعیین نمود؟ س: در صورت تشکیل پرونده قضایی برای دختران ۹ سال قمری تا ۹ سال شمسی و اشخاص زیر ۹سال در جرایم تعزیری و قائل بودن به عدم تعیین واکنش اجتماعی از سوی قانونگذار مقام قضایی باید چه تصمیمی اتخاذ نماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱ و ۲- ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ با مواد ۱۴۶ و ۱۴۷ این قانون تعارض ندارد. مطابق ماده ۱۴۶ قانون مورد بحث دختر بالغه (۹ سال تمام قمری) دارای مسئولیت کیفری است. النهایه برابر ماده ۸۸ قانون مزبور که در مقام بیان مجازات تعزیری اطفال و نوجوانان است که سن آنها در زمان ارتکاب جرم تعزیری نه تا پانزده سال تمام شمسی است، برای دختر بالغه (۹ سال تمام قمری) تا رسیدن به سن ۹ سال تمام شمسی در صورت ارتکاب جرم تعزیری تصمیمات و اقدامات تأمینی و تربیتی تعیین نمی‌شود؛ اما در خصوص جرایم حدود، قصاص و دیات مطابق احکام خاص خود رفتار می‌گردد. ۳- ماده ۶۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ناظر به جایی است که رفتار ارتکابی در قانون جرم (تعزیری) شناخته شده و لکن مجازاتی برای آن تعیین نشده باشد. در حالی که در فرض سؤال برای جرایم ارتکابی توسط دختران ۹ سال تمام قمری تا ۹ سال تمام شمسی قابلیت اعمال (به شرح فوق) را ندارد؛ بنابراین فرض استعلام از مصادیق ماده ۶۹ قانون فوق الذکر خارج است. ۴- در فرض سؤال در صورت تشکیل پرونده کیفری برای دختر بالغه که سن وی بین نه سال تمام قمری تا نه سال شمسی است، باتوجه به این‌که از تعقیب کیفری معاف است، مرجع قضایی قرار موقوفی تعقیب صادر می‌نماید.