نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۱۴۱۲ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۳
استعلام :
در خصوص باقی بودن یا رفع اثر از قرار تأمین پس از شروع حبس و در حالتی که جزای نقدی تأدیه نگردیده است با توجه به ماده ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری و وجود حرف عطف «و» میان قسمت شروع به اجرا و اجرای کامل سایر مجازات‌ها و این‌که در ماده ۲۲۸ بیان گردیده کفیل یا وثیقهگذار در هر مرحله از تحقیقات و دادرسی با معرفی و تحویل متهم می‌تواند آزادی وثیقه خود را درخواست نماید و در خصوص مرحله اجرا احکام بیانی ندارد همچنین در بخش پنجم قانون مذکور نیز تصریحی در این خصوص وجود ندارد بنابراین آیا می‌توان گفت قرار تأمین حتی پس از معرفی محکوم به زندان تا پرداخت جزای نقدی یا تعیین تکلیف در آن خصوص پابرجاست؟ خواهشمند است در حالتی که دیه نیز در کنار محکومیت حبس وجود دارد و حبس محکوم شروع گردیده لکن دیه پرداخت نشده نیز این شعبه را ارشاد فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱- در فرض مطرح‌شده که وثیقهگذار (غیر متهم) نسبت به معرفی محکوم و تحویل وی به اجرای احکام کیفری اقدام کرده است، با توجه به تصریح ماده ۲۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، موجب قانونی جهت ادامه بازداشت وثیقه وجود ندارد و در واقع با معرفی و تحویل محکوم، وثیقهگذار تعهد دیگری ندارد و وثیقه باید آزاد شود؛ اما این امر به معنای لغو قرار تامین کیفری موضوع قسمت اخیر ماده ۲۵۱ قانون پیش‌گفته نسبت به محکومی که علاوه بر مجازات حبس به جزای نقدی نیز محکوم شده است نمی‌باشد و به تصریح قسمت اخیر ماده ۲۵۱ قانون یادشده، لغو قرار تامین مستلزم اجرای کامل سایر مجازات‌ها و از جمله دیه (غیر از حبس) نیز می‌باشد؛ بنابراین مقررات ماده ۲۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ منصرف از مقررات ماده ۲۵۱ این قانون بوده و در مواردی که وثیقهگذار محکوم را به واحد اجرای احکام معرفی و تحویل داده است، نوع مجازاتهای محکوم تاثیری در رفع بازداشت از وثیقه ندارد. ۲- مطابق ماده ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اجرای کامل مجازاتهایی نظیر دیه، قرار تأمین کیفری لغو می‌شود؛ بنابراین در فرض سؤال که حکم محکومیت متهم به حبس و دیه صادر و اجرای مجازات حبس نیز شروع شده است، هر چند موعد پرداخت دیه فرا نرسیده باشد، موجب قانونی جهت الغای قرار تأمین کیفری به واسطه شروع به اجرای حبس و عدم حصول موعد پرداخت دیه وجود ندارد، ولی چنانچه اجرای مجازات حبس خاتمه یافته و موعد پرداخت دیه هم فرا نرسیده است، قاضی اجرای احکام کیفری در صورت اقتضاء می‌تواند مطابق ماده ۵۰۷ قانون فوق‌الذکر، نسبت به متناسب‌سازی قرار تأمین کیفری و ایجاد مقدمات آزادی محکوم با اخذ تأمین خفیف‌تر اقدام کند.