نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۸ مورخ ۱۳۹۹/۰۱/۲۶

استعلام :
مطابق ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی «در جرایم موجب تعزیر هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هریک از آن جرایم حداکثر مجازات مقرر را حکم می‌کند …» و مطابق ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات «هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال محکوم می‌نماید». حال سؤال اینجاست که چنانچه فردی به اتهام آدم ربایی و قتل عمدی مورد تعقیب واقع و اولیای دم در مراحل تحقیقات مقدماتی و یا حتی پس از صدور حکم قطعی مبنی بر قصاص اعلام رضایت کنند و دادگاه در خصوص جنبه خصوصی جرم قتل عمدی مبادرت به صدور قرار موقوفی تعقیب نماید و نهایتا در خصوص بزه آدم‌ربایی و جنبه عمومی بزه قتل عمدی محکوم شود، آیا در این فرض مقررات ماده ۱۳۴ و اجرای مجازات اشد نسبت به مجازات بزه‌های آدم‌ربایی و جنبه عمومی قتل عمدی قابل اجرا است یا به این جهت که مجازات اصلی قصاص بوده و جنبه عمومی جایگزین آن شده، می‌بایست قاعده جمع مجازات‌ها اجرا شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
طبق ماده ۳۶۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، گذشت اولیای ‌دم پیش از صدور حکم یا پس از آن موجب سقوط حق قصاص است و محکومیت مرتکب به مجازات حبس مقرر در ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵، مجازات تعزیری مستقلی است که به لحاظ اخلال در نظم و صیانت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران صادر می‌شود. این «مجازات تعزیری» تابع احکام عام مقرر در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در خصوص مجازات تعزیری از جمله مقررات تعدد جرم موضوع ماده ۱۳۴ این قانون است؛ به‌ویژه با توجه به اطلاق مجازات تعزیری در ماده اخیرالذکر، دلیلی بر مستثنی کردن مجازات تعزیری مقرر در ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ از شمول مقررات تعدد موضوع ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ وجود ندارد. بنابراین فرض سؤال نیز مشمول مقررات تعدد موضوع ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ است.