نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۶۸۳ مورخ ۱۴۰۱/۰۱/۱۷

استعلام :
کارکنان دستگاه‌های اجرایی صرف نظر از نوع بیمه هر ماه مبالغی را بابت حق بیمه دوران بازنشستگی به دستگاه متبوع پرداخت می‌کنند و از سوی دیگر همان دستگاه نیز سهم خود را مطابق مقررات محاسبه و هر دو مبلغ را نزد صندوق‌های بازنشستگی واریز می‌کنند تا در دوران بازنشستگی به صورت ماهانه برای آنان حقوق منظور شود اینکه از آنجا که بر اساس تعاریف بعمل آمده در قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به دستگاه‌ها از خانواده مستخدم ،وجه مشترک اینکه صرفاً افراد تحت کفالت کارمندان بازنشسته می‌توانند پس از فوت مستخدم از حقوق وظیفه وی متمتع شوند از آنجا که حقوق بازنشستگی برای مستخدم جزء حقوق دولت نبوده و در واقع اندوخته شخص کارمند و سهم پرداختی کارفرما در ازای سهم پرداختی کارمند در طول دوران اشتغال است لذا بنظر می‌رسد ماهیت ،حقوق پرداختی بابت بازنشستگی مشمول قاعده ارث باشد و لازم است پس از فوت مستخدم بازنشسته اعم از مرد و یا زن، حقوق وظیفه به افراد تحت کفالت و در صورت فقدان این افراد مطابق قاعده ارث صرفاً به ورثه وی پرداخت شود؛ بدیهی است در صورت عدم اقدام با کیفیت موصوف، بقای حقوق مورد بحث نزد دستگاه فاقد وجاهت است. خواهشمند است در این خصوص اعلام نظر فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، به طور کلی آنچه به عنوان طلب زمان حیات کارمند متوفی محسوب می‌شود، جزء ماترک او بوده و لذا مطابق قانون مدنی باید به ورثه‌اش پرداخت شود؛ مانند کارانه، اضافه‌کار، تفاوت حکم تطبیق حقوقی و مانده مرخصی. ثانیاً، پس از فوت مستخدم بازنشسته حقوق بازنشستگی وی قطع می‌شود و برای بازماندگان واجد شرایط، حقوق مستمری و وظیفه برقرار می‌شود؛ آنچه به مناسبت فوت مستخدم بازنشسته و به واسطه رابطه استخدامی او به دیگران تعلق می‌گیرد؛ هرچند منشأ آن پرداختی‌های زمان حیات این فرد باشد، نظیر پرداخت مستمری‌ها که درباره ورثه و افراد تحت تکفل کارمند مزبور برقرار می‌شود، باید با رعایت شرایط مقرر در ماده ۸۶ قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۴۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی پرداخت شود و از شمول مقررات ارث مذکور در قانون مدنی خارج است.