نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۱/۱۶۰ مورخ ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
استعلام :
چنانچه جرمی شدیدتر از جرم مورد توافق شرکای جرم ارتکاب یابد، آیا می‌توان شریک غیر مطلع را به مجازات جرم کمتر محکوم کرد و همانند وضعیتی که قانون‌گذار در تبصره ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ برای معاون در نظر گرفته است، برای شریک هم به همان نحو عمل کرد؟ برای مثال، چنانچه یکی از سارقان زمان سرقت برخلاف توافق اسلحه به همراه داشته باشد و شریک دیگر از این موضوع اطلاع نداشته و قصدی برای سرقت مسلحانه نداشته است و در صورت اطلاع در سرقت شرکت نمی‌کرد، آیا می‌توان شریک مسلح را به مجازات سرقت مسلحانه و شریک دوم را به سرقت غیر مشدد محکوم کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
طبق ماده ۱۲۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، اشخاصی که در عملیات اجرایی جرمی مشارکت می‌کنند و جرم ارتکابی مستند به رفتار همه آن‌ها است، شریک در جرم محسوب و مجازات هر یک، مجازات فاعل مستقل آن جرم است و در صورت تحقق عنوان «مشارکت در جرم» کافی بودن یا نبودن رفتار هر یک از شرکا جرم و مساوی بودن یا نبودن اثر کار آنان، تأثیری در موضوع اعمال مجازات شریک در جرم ندارد؛ لذا در فرض سؤال چنانچه احراز شود که یکی از سارقین مسلح است چون سرقت ارتکابی مشمول ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) ۱۳۷۵ است مجازات هر دو سارق بر اساس این ماده تعیین می‌شود و عدم اطلاع سارق دیگر از مسلح بودن شریک دیگر، تأثیری در تحقق عنوان شرکت در جرم سرقت مسلحانه ندارد.