نظریه مشورتی شماره ۲۹۰۲/۹۵-۷ مورخ ۱۳۹۵/۱۱/۱۳

استعلام :
۱-با توجه به ماده ۱۶۸ قانون آئین دادرسی کیفری که مقرر داشته است بازپرس نباید بدون دلیل کافی و برای توجه اتهام کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب کند حال سؤال پیش آمده این است در صورت احضار کسی به عنوان متهم آیا لزوماً باید آن شخص تفهیم اتهام شود یا می¬توان صرفا اظهارات وی را اخذ نموده درصورت عقیده بر لزوم تفهیم اتهام آیا عدم تفهیم اتهام تخلف انتظامی محسوب می-شود یا خیر؟ ۲-با توجه به ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری که مقرر می¬دارد: به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی بازپرس پس ازتفهیم اتهام وتحقیق لازم درصورت وجود دلایل کافی یکی از قرارهای زیر را صادر کند. اختلاف به وجود آمده در مورد ماده فوق به عبارت درصورت وجود دلایل کافی برمی¬گردد برخی معتقدند پس از تفهیم اتهام در صورتی که دلایل کافی وجود داشته باشد لزوماً باید قرار تامین صادر شود و برخی دیگر اعتقاد دارند پس از تفهیم اتهام در هر صورت باید قرار تامین صادر شود و عبارت در صورت وجود دلایل کافی به قسمت اول ماده برمی¬گردد خواهشمند است اعلام نظر فرمایید که پس از تفهیم اتهام صدور قرار تامین ضروری است یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
با توجه به صراحت ماده ۱۶۸ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، احضار یا جلب افراد درصورتی امکان دارد که دلیل کافی برای توجه اتهام وجود داشته باشد و به تعبیر دیگر هدف از احضار و جلب، تفهیم اتهام است و ماده ۱۹۵ قانون مذکور نیز تکلیف بازپرس پس از حضور متهم را مشخص کرده است که پس از تذکر مراقبت اظهارات، باید موضوع اتهام و دلایل آن را به شکل صریح به متهم تفهیم نماید وضمن تذکر تأثیر اقرار و همکاری در تخفیف مجازات، آن‌گاه شروع به پرسش می‌کند. بنابراین طرح هرگونه پرسش قبل از تفهیم اتهام از قبیل توضیح پیرامون شکایت شاکی یا گزارش ضابطان دادگستری، ممنوع و خلاف حقوق دفاعی متهم است.