نظریه مشورتی شماره ۴۴۴/۹۶/۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۲/۲۶
استعلام :
در پرونده ای رأی غیابی در مورخه۱/۹/۹۵ به خوانده ابلاغ واقعی شده است و رأی به لحاظ عدم اعتراض وی در صحت واخواهی و تجدیدنظرخواهی قطعی سند است حال نامه خارج از صحت به رأی غیابی اعتراض و تقاضای واخواهی کرده است. ۱-آیا دادگاه بدوی متلف است رأی مبنی بر قرار رد واخواهی صادر نماید و این رأی قابل اعتراض است یا خیر مستد آن را بیان نماید؟ ۲-آیا پس از صدور قرار رد واخواهی مجدداً وفق تبصره ۳ ماده ۳۰۶ قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه باید قرار رد دادخواهی به تجدیدنظرخواهی بر مبنای تبصره ۲ ماده ۳۳۱ قانون آئین دادرسی مدنی صادر نماید یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱-در فرضی که رأی غیابی با انقضاء مهلت واخواهی و تجدیدنظرخواهی قطعی شده و محکوم علیه غایب خارج از مهلت، دادخواست واخواهی داده است، اولا چنانچه حکم غیابی به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی عدم اطلاع از رأی باشد با توجه به قسمت اخیر تبصره یک ماده ۳۰۶ قانون آئین دادرسی در امور مدنی دادگاه باید بدوا در مورد ادعای وی مبنی بر عدم اطلاع از مفاد رأی رسیدگی و حسب مورد قرار رد یا قبول دادخواست واخواهی را صادر کند و صدور قرار رد واخواهی در این فرض بدون رسیدگی و احراز صحت و سقم ادعای وی مبنی بر عدم اطلاع از رأی غیابی فاقد وجاهت قانونی است. ثانیا چنانچه حکم غیابی به محکوم علیه ابلاغ واقعی شده باشد و محکوم علیه خارج از مهلت قانونی و انقضاء مهلت واخواهی و تجدیدنظر خواهی، دادخواست واخواهی تقدیم نماید با توجه به ماده ۳۰۶ قانون یاد شده چنانچه محکوم علیه ثابت نماید عدم واخواهی در مهلت قانونی به دلیل وجود یکی از عذرهای مذکور در ماده ۳۰۶ یاد شده است، دادگاه مکلف به صدور قرار قبولی واخواهی است. ثالثا چنانچه واخواهی خارج ار مهلت، مشمول فروض فوق نباشد، دادگاه قرار رد دادخواست واخواهی را صادر می کند که این قرار وفق بند الف ماده ۳۳۳ قانون مرقوم ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی است. ۲- چنانچه در مهلت قانونی تجدید نظرخواهی یعنی ۲۰ روز پس از ابلاغ قرار رد دادخواست واخواهی محکوم علیه غایب نسبت به آن اعتراض نماید، موجبی برای صدور قرار رد دادخواست تجدید نظر خواهی نامبرده وجود ندارد و تبصره ۳ ماده ۳۰۶ منصرف از آن است ولی اگر تجدیدنظر خواهی نسبت به قرار رد دادخواست واخواهی خارج از مهلت قانونی بعمل آید و عدم اطلاع یا عذر موجه نیز احراز نشود، دادگاه بدوی طبق تبصره ۲ ماده ۳۳۹ قانون مرقوم عمل می نماید.